Wanneer verloopt de verwerving van Nederlands als tweede taal te traag?
29 oktober 2021
Elma Blom, Mirjam Blumenthal
Rawpixel.com_shutterstock_611985671
Volume 93, Issue 5

Samenvatting

De laatste jaren is het aantal ‘nieuwkomers’ in het onderwijs toegenomen. Deze kinderen zijn de eerste jaren in Nederland bezig om Nederlands als tweede taal (NT2) te verwerven. Soms gaat dat goed, soms minder goed. Als het minder goed gaat ontstaat soms de vraag: is hier sprake van een normale NT2 verwerving, een wat trage verwerving van NT2, of misschien van een TOS? Wanneer verloopt de taalontwikkeling van NT2 kinderen te traag? Wat weten we, en wat kun je daar mee? Hoe kunnen kinderen geholpen worden? In deze bijdrage een overzicht van (inter)nationale literatuur op dit gebied.

1076 Weergaven
269 Downloads
  • Samenvatting
  • NT2 ontwikkeling: Factoren die van invloed zijn
    • Leeftijd
    • Conceptuele kennis en cognitieve mogelijkheden
    • Faciliterende T1 kennis en T1 interferentie
    • T2 aanbod en stimulans
  • NT2 ontwikkeling: Patronen en observaties
    • Taalvormen
    • Taalmodaliteiten
    • Contexten van taalgebruik
  • NT2 ontwikkeling: Tijdspad
  • Wat zegt de T1 ontwikkeling over NT2? Ouders als informatiebron
  • Nieuwkomers in het basisonderwijs
  • Rode vlaggen? T1 en T2
  • Conclusie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Veel kinderen in Nederland leren Nederlands als tweede taal (NT2). De laatste jaren is met name het aantal nieuwkomers toegenomen en de NT2 ontwikkeling van deze groep leerlingen roept vragen op bij ambulant begeleiders, logopedisten en andere professionals. Kinderen zijn doorgaans snel in het oppikken van taal, maar wat als de ontwikkeling van NT2 kinderen te traag lijkt te verlopen? Wat kan een professional doen? En wanneer is er reden om kinderen door te verwijzen voor multidisciplinair diagnostisch onderzoek, bijvoorbeeld bij een audiologisch centrum, om te bepalen of er meer aan de hand is dan een ‘blootstellingstaalachterstand’ bij een kind dat Nederlands als tweede taal aan het leren is?

Veel kinderen in Nederland leren Nederlands als tweede taal (NT2). De laatste jaren is met name het aantal nieuwkomers toegenomen en de NT2 ontwikkeling van deze groep leerlingen roept vragen op bij ambulant begeleiders, logopedisten en andere professionals. Kinderen zijn doorgaans snel in het oppikken van taal, maar wat als de ontwikkeling van NT2 kinderen te traag lijkt te verlopen? Wat kan een professional doen? En wanneer is er reden om kinderen door te verwijzen voor multidisciplinair diagnostisch onderzoek, bijvoorbeeld bij een audiologisch centrum, om te bepalen of er meer aan de hand is dan een ‘blootstellingstaalachterstand’ bij een kind dat Nederlands als tweede taal aan het leren is?

Om deze vragen te beantwoorden is het van belang om te weten hoe tweede taalleren (T2) bij kinderen verloopt. Is er veel variatie? En welke factoren zijn verantwoordelijk voor deze variatie? In hoeverre zijn bij NT2

Literatuurlijst

  1. Archibald, L. & Gathercole, S. (2006). Short-term and working memory in specific language impairment. International Journal of Language and Communication Disorders, 41, 6, 675-693.
  2. Baddeley, A. (2003). Working memory and language: an overview. Journal of Communication Disorders, 36, 189-208.
  3. Bekkers, H. (2018). Development of Dutch vocabulary in bilingual immigrant children: Differences with monolinguals and effects of child-internal and -external factors. Master’s thesis, Utrecht University.
  4. Blom, E. (2008). Testing the Domain-by-Age model: Inflection and placement of Dutch verbs. In Haznedar, B. & Gavruseva, E. (Eds.), Current trends in child second language acquisition: A generative perspective, Amsterdam/Philadelphia: Benjamins.
  5. Blom, E., Paradis, J. & Sorenson Duncan, T. (2012). Effects of input properties, vocabulary size and L1 on the development of third person singular –s in child L2 English. Language Learning, 62, 3, 965-994.
  6. Blom, E. & Baayen, H. R. (2012). The impact of verb form, sentence position, home language and L2 proficiency on subject-verb agreement in child L2 Dutch. Applied Psycholinguistics, 34, 4, 777-811.
  7. Blom, E., Küntay, A., Messer, M., Verhagen, J. & Leseman, P. (2014). The benefits of being bilingual: working memory in bilingual Turkish-Dutch children. Journal of Experimental Child Psychology, 128, 105-119. doi: 10.1016/j.jecp.2014.06.007 (open access)
  8. Blom, E. & Paradis, J. (2013). Past tense production by English second language learners with and without language impairment. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 56, 281-294.
  9. Boerma, T., Chiat, S., Leseman, P., Timmermeister, M. & Blom, E. (2015). A quasi-universal nonword repetition task as a diagnostic tool for bilingual children learning Dutch as a second language. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 58, 1747- 1760.
  10. Boerma, T. & Blom, E. (2017). Assessment of bilingual children: What if testing both languages is not possible?. Journal of Communication Disorders, 66, 65-76.
  11. Boerma, T., Leseman, P., Wijnen, F. & Blom, E. (2017). Grammatical morphology in monolingual and bilingual children with and without language impairment: The case of Dutch plurals and past participles. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 60, 2064-2080.
  12. Bosma, E., Blom, E., Hoekstra, E. & Versloot, A. (2016). A longitudinal study on the gradual cognate facilitation effect in bilingual children’s Frisian receptive vocabulary. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism. Doi: 10.1080/13670050.2016.1254152 (open access)
  13. Cummins, J. (1979). Cognitive/academic language proficiency, linguistic interdependence, the optimum age question and some other matters. Working Papers on Bilingualism, 19, 121–129.
  14. Cummins, J. (1980). Psychological assessment of immigrant children: Logic or intuition ?’, Journal of Multilingual and Multicultural Development, 1, 97–111.
  15. De Jong, J. (1999). Specific Language Impairment in Dutch: Inflectional morphology and argument structure. Dissertatie, Universiteit van Amsterdam.
  16. Dunn, L. M. & Dunn, L. M. (2005). Peabody Picture Vocabulary Test-III-NL, Nederlandse versie door Liesbeth Schlichting. Harcourt Assessment B.V., Amsterdam
  17. Golberg, H., Paradis, J. & Crago, M. (2008). Lexical acquisition over time in minority first language children learning English as a second language. Applied Psycholinguistics, 29, 1, 41-65.
  18. Hajer, M., G. J. Kootstra, en M. van Popta (2018). Ruimte en richting in professionalisering voor onderwijs aan nieuwkomers. Utrecht, Hogeschool Utrecht.
  19. Hammer, C.S., Hoff, E., Uchikoshi, Y., Gillanders, C., Castro, D., & Sandilos, L.E. (2014). The language and literacy development of young dual language learners: A critical review.. Early Childhood Research Quarterly, 29, 4, 15-733.
  20. McLauglin, B. (1978). Second language acquisition in childhood. Hillsdale, N.J.: Erlbaum.
  21. McDonald, J. (2000). Grammaticality judgments in a second language: Influences of age of acquisition and native language. Applied Psycholinguistics, 21, 395-423.
  22. Paradis, J., Genesee, F., & Crago, M. (2011). Dual language development and disorders: A handbook on bilingualism and second language learning (2nd Edition). Baltimore: Brookes
  23. Paradis, J., Tulpar, J., & Arppe, A. (2016). Chinese L1 children’s English L2 verb morphology over time: Individual variation in long-term outcomes. Journal of Child Language, 43, 553-580.
  24. Pot, H. (2018). Tweedetaalleren met handen en voeten. Dissertatie, Universiteit van Amsterdam.
  25. Schelleter, C. (2002). The effect of form similarity on bilingual children’s lexical development. Bilingualism: Language and Cognition, 5, 93-107.
  26. Ter Braak, K., Janssen-Feitsma, I., Blumenthal, M., & Vissers, C. (2018). Dynamische diagnostiek bij meertalige kinderen met problemen in de spraak-/taalontwikkeling. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 13, 2, 100-111.
  27. Tomblin, J.B, Records N.L., Buckwalter, P., Zhang, X., Smith, E. & O’Brien, M. (1997). Prevalence of specific language impairment in kindergarten children. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 40, 6, 1245-60
  28. Verhoeven, A. & Vermeer, L. (2001). Taaltoets alle kinderen. Cito, Arnhem.