Resonanstherapie bij transvrouwen

Het effect van visuele biofeedback op de resonans in de spontane spraak
11 juni 2021
Tjitske Bootsma, Vera van Heugten
Savvapanf Photo_shutterstock_1963091236
Volume 93, Issue 3

Samenvatting

Transgendervrouwen kunnen logopedische therapie krijgen om hun stem te vervrouwelijken. Resonans is één van de kenmerken die behandeld worden, maar er bestaat geen concrete resonanstherapie voor het vervrouwelijken van de stem. Visuele biofeedback lijkt een ondersteuning om transvrouwen een vrouwelijkere resonans aan te leren op woordniveau (Kawitzky & McAllister, 2018). De huidige studie beoogt de invloed te onderzoeken van resonanstherapie met visuele biofeedback op de spontane spraak van transvrouwen. Vier transvrouwen kregen vijf sessies resonanstherapie op de doelklanken /i/ (piet), /ɵ/ (put) en /u/ (voet) in woorden, zinnen en spontane spraak met behulp van een grafische weergave van de resonans. Drie onafhankelijke luisteraars beoordeelden opnames van deze vrouwen middels een VAS-schaal op de mate van mannelijkheid/vrouwelijkheid. Daarnaast zijn de gemiddelde spreektoonhoogte en de tweede formantfrequentie gemeten. De resultaten laten bij alle participanten een verschuiving zien op de objectieve waardes voor resonans voor ten minste één doelklank en enkele onbehandelde klanken. Ook beïnvloedde de resonans bij alle participanten de mate van ervaren vrouwelijkheid in de stem. De resonanstherapie lijkt daarmee een geschikte aanvulling op therapie voor het vervrouwelijken van de stem. De therapie werd echter door sommige transvrouwen ook als confronterend ervaren. Het is daarom raadzaam om in overleg met de cliënt de voor- en nadelen af te wegen.

923 Weergaven
12 Downloads
  • Samenvatting
  • Methode
    • Participanten
    • Metingen
    • Perceptieve metingen
    • Formantfrequenties
    • Doelwaardes van de doelklinkers
    • Interventie
  • Resultaten
    • Perceptieve metingen
    • Toonhoogte
    • Formantfrequenties doelklanken
    • Formantfrequenties overige klanken
  • Discussie
  • Dankwoord
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Transgenders zijn mensen die zich identificeren met een ander geslacht dan het biologische geslacht bij de geboorte. Aspecten die hen identificeren met het biologische geslacht kunnen een negatieve impact hebben op het sociaal en psychologisch welbevinden (Stewart, Oatis & O’Halloran, 2018). Voor de transitie naar het andere geslacht kunnen transgenders daarom verschillende soorten hulp krijgen, waaronder die van een logopedist voor de communicatieve aspecten.

Een aantal kenmerken in de communicatie, zoals spreektoonhoogte, resonans, intonatie, articulatie en non-verbale communicatie zorgt ervoor dat mensen geïdentificeerd worden als man of vrouw (Hancock & Garabedian, 2013). Toonhoogte is de meest opvallende factor in het onderscheiden van mannenen vrouwenspraak (Kawitzky & McAllister, 2018; Hardy, Rieger, Wells & Boliek, 2018). De gemiddelde spreektoonhoogte van Nederlandse mannen varieert tussen de 78-166 Hertz en die van Nederlandse vrouwen tussen 167-258 Hertz (De Bodt, Heylen, Mertens, Vanderwegen & Van de Heyning, 2015).

Resonans is naast toonhoogte een belangrijk aspect om mannen- en vrouwenspraak te onderscheiden, met name wanneer de gemiddelde spreektoonhoogte van iemand niet duidelijk als mannelijk of vrouwelijk wordt waargenomen (Gelfer & Bennet, 2012; Hardy et al., 2018). Resonans is de versterking van geluidstrillingen (formanten) door geluidsweerkaatsing (Rietveld & Van Heuven, 2013). De grootte van iemands mond- en keelholte en de mate van lipronding en -spreiding hebben invloed op de weerkaatsing en daarmee

Literatuurlijst

  1. Adank, P., van Hout, R. & Smits, R.(2004). An acoustic description of the vowels of Northern and Southern Standard Dutch. Journal of Acoustical Society of America 116. P. 1729–1738.
  2. Boersma, P., & Weenink, D. (2019). Praat: doing phonetics by computer [Computer program]. Version 6.1.05, retrieved 7 November 2019 from http://www.praat.org/.
  3. Bodt, M. de, Heylen, L., Mertens, F., Vanderwegen, J., & Heyning, P. van de. (2015) Stemstoornissen: handboek voor de klinische praktijk. Apeldoorn: Garant.
  4. De Bodt, M., Mertens, F., & Heylen, L. (red.) (2016). Werken aan stem. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
  5. Burris, C., Vorperian, H., Fourakis, M., Kent, R., & Bolt, D. (2014) Quantitative and descriptive comparison of four acoustic analysis systems: vowel measurements. Journal of speech, language and hearing research 57 (1). P. 26-45.
  6. Dahl, K. & Mahler, L. (2019). Acoustic features of transfeminine voices and perceptions of voice feminity. Journal of voice X (x). P. X-X.
  7. Gelfer, M. & Bennet, Q. (2012). Speaking fundamental frequency and vowel formant frequencies: effects on perception of gender. Journal of voice 27 (5). P. 556-566.
  8. Gelfer, M. & van Dong, B. (2012) A preliminary study on the use of vocal function exercises to improve voice in male-to-female transgender clients. Journal of voice 27 (3). P. 321-334.
  9. Hancock, A.B., Colton, L., Douglas, F. (2013). Intonation and gender perception: applications for transgender speakers. Journal of voice 28 (2). P. 203-209.
  10. Hancock, A.B. & Garabedian L.M. (2013). Transgender voice and communication treatment: a retrospective chart review of 25 cases. International journal of language and communication disorders 48 (1). P. 54-65.
  11. Hancock, A.B., Colton, L., & Douglas, F. (2014) Intonation and gender perception: applications for transgender speakers. Journal of voice 28 (2). P. 203-209.
  12. Hardy, T., Rieger, J., Wells, K., & Boliek, C. (2018). Acoustic predictors of gender attribution, masculinity- feminity and vocal naturalness ratings amongst transgender and cisgender speakers. Journal of voice X (x). P. 1-16.
  13. Kawitzky, D. & McAllister T. (2018). The effect of formant biofeedback on the feminization of voice in transgender women. Journal of voice x (x). P. 1-15.
  14. Leussen, J.W. van, Williams, D., & Escudero, P. (2011). Acoustic properties of Dutch steady- state vowels: contextual effects and a comparison with previous studies. In the 17th international congress of phonetic sciences: Hong Kong, China, august 17-21, 2011: congress proceedings (pp. 1194-1197). Hong Kong: Department of Chinese, Translation and Linguistics, City University of Hong Kong.
  15. Quin, S. & Swain, N. (2018). Efficacy of intensive voice feminisation therapy in a transgender young off Journal of communication disorders 72. P. 1-15.
  16. Rietveld, A.C.M. & van Heuven V.J. (2013). Algemene fonetiek. Bussum: Coutinho.
  17. Stewart, L., Oatis, J., & O’Halloran, P. (2018) “My voice is my identity” The role of voice for transwomen’s participation in sport. Journal of voice X (X). P. 1-10.