Samenvatting

In dit artikel wordt een samenvatting gegeven van een onderzoek naar de stand van zaken en de wensen en mogelijkheden voor de toekomst van de preventieve logopedie. Het onderzoek is uitgevoerd door het Lectoraat Logopedie van Hogeschool Utrecht in opdracht van de NVLF. Uit een literatuurstudie en semigestructureerde interviews met logopedisten en managers/beleidsmedewerkers bij negen GGD’en verspreid over Nederland, blijkt dat een focus op vroege signalering/ screening (0-4 jaar) van spraak-taalproblemen de voorkeur geniet, maar dat ook een mogelijkheid tot signaleren op latere leeftijd noodzakelijk blijft. Uniformiteit en transparantie vormen twee sleutelwoorden in het voorgestelde toekomstige beleid: een landelijke, uniforme aanpak is van belang om zo min mogelijk kinderen met een risico op spraak-/taalproblemen te missen. Hierbij is een betrouwbaar en valide screeningsinstrument met voldoende sensitiviteit en specificiteit noodzakelijk. De logopedist moet duidelijk herkenbaar zijn als uitvoerder. Daarnaast dient de logopedist een grotere rol te krijgen als expert op het gebied van spraak-/taalontwikkeling. Deze rol kan zij uitdragen in de primair preventieve taken als het geven van voorlichting en training aan ouders en professionals. De NVLF heeft naar aanleiding van deze resultaten een brochure ontwikkeld met preventieve logopedische producten. Door de preventieve logopedische zorg transparant te maken wordt de waarde van de preventieve logopedie voor verschillende partijen, zoals Jeugdgezondheidszorg en de (gemeentelijke) overheid helder. Daarnaast is het van belang om de effecten van de preventieve logopedie in kaart te brengen. Hiermee kan de waarde van de preventieve logopedie worden aangetoond.


1074 Weergaven
85 Downloads
Log in
Door recente bezuinigingen bij Gemeenschappelijke of Gemeentelijke Gezondheids Diensten (GG-D’en) is in veel gemeenten preventieve logopedie geheel - of gedeeltelijk wegbezuinigd. Sommige GGD’en kiezen er juist voor om níet op preventief logopedische taken te bezuinigen en soms worden andere financieringsvormen gevonden voor het continueren van preventieve logopedie.

Preventieve logopedie omvat de taken die een logopedist uitvoert ter voorkoming en tijdige onderkenning van logopedische stoornissen. De focus in dit artikel ligt op het voorkomen en tijdig signaleren van spraak-/ taalontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Een taalontwikkelingsstoornis is één van de meest voorkomende aandoeningen bij kinderen (Tomblin et al., 1997), die op lange termijn kan leiden tot verminderde schoolresultaten, sociaal-emotionele en/of gedragsproblemen (o.a. Conti-Ramsden & Botting, 2004; Young et al., 2002). Vroege signalering en interventie dragen bij aan een verkorting van de behandelduur en leiden daarmee tot vermindering van zorgkosten en ziektelast. Juist dit maakt de berichten over bezuinigingen in de preventieve logopedie zorgwekkend.

De NVLF zocht een antwoord op de vraag of preventieve logopedie als kwalitatief volwaardige zorg beschikbaar kan blijven en welke alternatieve financieringsbronnen hiervoor aangewend kunnen worden. Het lectoraat Logopedie van de Hogeschool Utrecht heeft deze vraag in een onderzoek beantwoord (PriL; Beers, Van Niel & Gerrits, 2012). Er is gekeken naar aspecten als uitvoering, financiering, wensen uit de beroepspraktijk

Literatuurlijst

  • Agt, H.M.E. van, Steege, H.A. van der, Ridder-Sluiter, H. de, Verhoeven, T.W., Koning, H. de (2007). A clusterrandomized trial of screening for language delay in toddlers: effects on school performance and language development at age 8, Pediatrics, 120, 1317-1325.
  • Bambost, G., van, Dieleman, L. (2011). Evaluatie logopedisch spreekuur Zeeuws Vlaanderen, JGZ, GGD Zeeland. Verkregen op 25 juni 2012 via https://www.logopedie.nl/bestanden/ikbenlogopedist/ documentatiecentrum/Dossiers/Dossier_Preventieve_logopedie/evaluatie_logopedisch_spreekuur_zeeuws_ vlaanderen.pdf
  • Beers, M., Niel, E. van, Gerrits, E. (2012) PRIL: Preventie in Logopedie. Utrecht: Hogeschool Utrecht Lectoraat Logopedie – Participatie door Communicatie
  • Carmiggelt, E.C., Uilenburg, N.N., Romeijn, J.E., Stam-van den Doel, H.H., Pijpers, F.I.M. (2013) Handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen, NCJ, Utrecht. Verkregen op 24 maart 2015 via https://www.ncj.nl/programmalijn-kennis/ontwikkelingsonderzoek/signalering-taalachterstanden/handreiking
  • Conti-Ramsden, G., Botting, N. (2004). Social Difficulties and Victimization in Children with SLI at 11 Years of Age. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 47, 145-161.
  • Cox, E., Nannes, R., Schutte, M., Vakgroep Logopedie GGD Nederland (2011). Position Statement Preventieve Logopedie. Woerden: Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie.
  • Goorhuis-Brouwer, S.M. & Lucht, F. van der (1995). Signaleren van taalontwikkelingsstoornissen, Tijdschrift Jeuggezondheidszorg, 27, 79-82.
  • Klasing, M., Jagt, M., van der (2003). Onderzoek vroegsignalering spraak-taalstoornissen, retrospectief c.b. dossieronderzoek bij kinderen verwezen door de GGD-logopedist op 5-jarige leeftijd. Alkmaar: GGD NoordKennermerland.
  • Kleberg, N., Stam, W., van (2008). Schoollogopedie: vanzelfsprekend? Scriptie over de bezuinigingen van schoollogopedie binnen het regulier basisonderwijs, Afstudeerscriptie Opleiding Logopedie Hogeschool Rotterdam, Rotterdam.
  • Koning, H.J. de, Ridder, J. de, Agt, H.M.E. van, Reep-van den Bergh, C.M.M., Stege, H.A, van der, Korfage, I.J., et al.(2004). A cluster-randomised trial of screening for language disorders in toddlers, Journal of Medical Screening, 11, 109-116.
  • Konst, E., Vermeulen, L., Brackel, M., Lamers, L., Tüfekci, A. (2011). Het spraak-en taalspreekuur op het consultatiebureau: laagdrempelig, snel, effectief, Van Horen Zeggen, 52-2.
  • Laurent de Angulo, M.S., Brouwers – de Jong, E.A., Bulk-Bunschoten, A.N.W., Pauwels, J.H., Steinbuch-Linstra, I. (red.) (2006). Ontwikkelingsonderzoek in de Jeugdgezondheidszorg. Het van Wiechenonderzoek, de Baecke-Fassaert Motoriektest. Assen: Koninklijke Van Gorcum BV.
  • Luinge, M. (2005). The language-screeninginstrument SNEL. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen.
  • Nelson, H.D., Nygren, P., Walker, M. & R. Panoscha (2006). Screening for speech and language delay in preschool children: systematic evidence for the US Preventive Service Task Force. Pediatrics, 117, 298-319.
  • Ploeg C.P.B., van der, Lanting, C.I., Verkerk, P.H. (2005). Signalering van spraak-/taalontwikkelingsstoornissenbij kleuters. Leiden: TNO Kwaliteit van Leven.
  • Ploeg, C.P.B., van der, Lanting, C.I., Galindo Garre, F., Verkerk, P.H. (2007). Screening op taalachterstanden en spraakstoornissen bij kinderen van 1 tot 6 jaar door de jeugdgezondheidszorg Deelrapport 1: inventarisatie van instrumenten. Leiden: TNO Kwaliteit van Leven.
  • Pijpers, F., Uilenburg, N., Carmiggelt, B., Romeijn, H., Spoor, D., Stam, E. (2013) Uniforme signalering taalachterstanden bij jonge kinderen. Verslag van de pilot. Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
  • Postma, S. (2009) Standpunt signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
  • Ridder, J.G. de, H.A. van der Steege, H.M.E. van Agt, H.J. de Koning, L.T.J. Verhoeven (2006). VTO Taal 2-jarigen. Handleiding. Amsterdam: Harcourt Test Publishers.
  • Schie, C. van, R. Rip, M. van Denderen, K. Wiefferink, N. Uilenburg (2011). Tijdig signaleren van spraak-taalproblemen bij JGZ Kennermerland. JGZ tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg, 43-3, 50-54
  • Tomblin, J.B., Records, N.L., Buckwalter, P., Zhang, X., Smith, E., O’Brien, M. (1997). Prevalence of specific language impairment in kindergarten children. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 40, 1245-60.
  • Young, A.R., Beitchman, J.H., Johnson, C., Douglas, L., Atkinson, L., Escobar, M., Wilson, B. (2002) Young adult academic outcomes in a longitudinal sample of early identified language impaired and control children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43, 744-760.