Nederlandse normering van de 36-item versie van de Token Test

Bepaling van de cut-off score, ernstindeling en kritieke waarde
17 december 2021
T.C. van den Berg, Hanane El Hachioui, M.H. Heijenbrok-Kal, F. van Harskamp, Evy Visch-Brink
Orawan Pattarawimonchai_shutterstock_1136971007
Volume 93, Issue 6

Samenvatting

De Token Test is in 1962 in Italië ontwikkeld als taalbegripstest. De test bleek eveneens geschikt te zijn om mensen met afasie te onderscheiden van mensen zonder afasie. De test bestaat uit auditief aangeboden opdrachten met tokens in verschillende vormen, kleuren en afmetingen (De Renzi & Vignolo, 1962). De verkorte (36-item) Token Test (De Renzi & Faglioni, 1978) wordt in de Nederlandse logopediepraktijk frequent gehanteerd om de aanwezigheid en de ernst van de afasie vast te stellen. Tot nu toe waren echter alleen de Italiaanse normen beschikbaar en het is onder andere vanwege cultuurverschillen niet vanzelfsprekend dat deze normering ook bruikbaar is voor de Nederlandse populatie.

Dit onderzoek is gericht op de Nederlandse normering van de 36- item versie van de Token Test (De Renzi & Faglioni, 1978) met het doel om een nieuwe cut-off score, ernstindeling en een kritieke waarde vast te stellen. Door de Token Test scores van mensen met en zonder afasie met elkaar te vergelijken, zijn er nieuwe grenswaarden voor de cut-off score en de ernstindeling bepaald, die representatiever zijn voor een hedendaagse Nederlandse populatie dan de oorspronkelijke Italiaanse normen. De cut-off score fungeert het meest optimaal bij een goedscore van 30.5 punten De ernstindeling fungeert het meest optimaal met grenswaarden van 10, 17.5 en 21.5 om respectievelijk licht, matig, ernstig en zeer ernstig afatisch te onderscheiden. De kritieke waarde, een maat voor significante voor- of achteruitgang, is vastgesteld op 5.5 punten.

438 Weergaven
142 Downloads
  • Samenvatting
  • Methode
    • Participanten en procedure
  • Resultaten
    • Verschillen gezonde groep en afasiegroep
    • De invloed van leeftijd en opleidingsniveau op de uitkomsten van de Token Test
    • cut-off score en ernstindeling
    • Kritieke waarde
  • Discussie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Een taalstoornis heeft grote invloed op het communicatieve vermogen, waardoor het ‘hebben van een afasie ten gevolge van een hersenbeschadiging’ regelmatig leidt tot sociaal isolement en depressie (Kauhanen et al., 2000; El Hachioui et al., 2014). Het bieden van logopedische interventie is essentieel (Brady, Kelly, Godwin, Enderby & Campbell, 2016), maar eerst moet hiervoor een afasie worden vastgesteld. In de logopedische richtlijn voor diagnostiek en behandeling van afasie wordt de Token Test als één van de basistesten aanbevolen bij afasiediagnostiek (Berns et al., 2015). Het ontwerpen van de Token Test in 1962 was een gouden idee van De Renzi en Vignolo. De test voldeed aan de oorspronkelijke doelstelling: het aantonen van taalbegripsstoornissen bij patiënten met een lichte, voornamelijk ‘expressieve’ afasie. Door de eenvoudige uitvoering qua materiaal en aard van de opdrachten verspreidde de test zich snel in tal van landen in Europa en de Angelsaksische wereld.

Bij de ontwikkeling van de Token Test stond de linguïstische component centraal. De opdrachten bevatten zo min mogelijk redundante informatie, waardoor elk inhoudswoord nodig is om de betekenis ervan te begrijpen. De items van de originele test zijn verdeeld in vijf delen met steeds complexere instructies (Tabel 1). Voor de patiënt liggen 20 tokens, cirkels en rechthoeken, in twee maten en in vijf kleuren. Via gesproken instructies wordt de patiënt gevraagd de juiste tokens aan te wijzen (deel 1, 2, 3 en 4) of een andere handeling uit te voeren, zoals verplaatsen of pakken (deel 5). Deel 5 bestaat uit verschillende, soms complexe, grammaticale constructies, in tegenstelling tot de andere delen, waarin steeds dezelfde zinsstructuur gebruikt wordt.

Er zijn vele versies van de Token Test in omloop met variaties in de aard van de tokens, in de wijze van aanbieden (schriftelijk versus gesproken instructies), en het aantal items (Boller &

Literatuurlijst

  1. Allen, M.J. & Yen, W.M. (2002). Introduction to measurement theory. Long Grove, Illinois: Waveland Press.
  2. Bakheit, A.M., Shaw, S., Carrington, S. & Griffiths, S. (2007). The rate and extent of improvement with therapy from the different types of aphasia in the first year after stroke. Clinical Rehabilitation, 21, 941-949.
  3. Bastiaanse, R., Raaijmakers, S., Satoer, D., & Visch-Brink, E. (2016) The Multilingual Token Test. Aphasiology, 30(4), 508. DOI: 10.1080/02687038.2015.1121710
  4. Berns, P. E. G., Junger, N., Boxum, E., Nouwens, F., van der Staaij, M. G., van Wessel, S., van Dun & W., van Lonkhuijzen, J.G., CBO & TNO. (2015). Logopedische richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van afasie bij volwassenen’. Woerden: Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie.
  5. Blomert, L., Kean, M.L., Koster, C., & Schokker J. (1995). Everyday Language Test: construction, reliability and validity. Aphasiology, 8, 381-407.
  6. Boller, F., & Vignolo, L. A. (1966). Latent sensory aphasia in hemisphere- damaged patients: an experimental study with the Token Test. Brain, 89, 815-830.
  7. Boller, F. (1979) Introduction: Testing for Comprehension: A short history of comprehension tests up to the Token Test. In Boller, F. & Dennis, M. (Eds.), Auditory Comprehension: Clinical and Experimental Studies with the Token Test (pp. 3-15). London: England: Academic Press, Inc.
  8. Brady, M.C., Kelly, H., Godwin, J., Enderby, P. & Campbell, P. (2016). Speech and language therapy for aphasia following stroke. TheCochrane Database of Systematic Reviews 2016, 6, CD000425. DOI: 10.1002/14651858.CD000425.pub4.
  9. Brysbaert, M., & Keuleers, E. (2010). Hoe vaak worden Nederlandse woorden gebruikt? Een nieuwe, gemakkelijk te gebruiken database van woordfrequenties [online publicatie]. Geraadpleegd op http://crr.ugent.be/archives/287
  10. Centraal Bureau voor de Statistiek (2016). Standaard Onderwijsindeling [online publicatie]. Geraadpleegd op https://www.cbs.nl/-/ media/_pdf/2020/25/pubsoi2016_ed1920.pdf
  11. Centraal Burau voor de Statistiek (2018). Steeds langer leven zonder beperkingen. Geraadpleegd op https://www.cbs.nl/nl-nl/ nieuws/2018/12/steeds-langer-leven-zonder-beperkingen
  12. De Bleser, R., Willmes, K., Graetz, P., & Hagoort, P. (1991). Psychometrische kenmerken van de Nederlandse versie van de Akensie Afasie Test (2). Logopedie en Foniatrie, 63, 207-217.
  13. De Renzi, E. (1979). A Shortened Version of the Token Test. In Boller, F. & Dennis, M. (Eds.). Auditory Comprehension: Clinical and Experimental Studies with the Token Test (pp. 33-44). London, England: Academic Press, Inc.
  14. De Renzi, E., & Faglioni, P. (1978). Normative data and screening power of a shortened version of the Token Test. Cortex, 14, 41-49.
  15. De Renzi, E., & Vignolo, L. A. (1962). The Token Test: a sensitive test to detect receptive disturbances in aphasics. Brain, 85, 665-678.
  16. Doesborgh, S.J.C., van de Sandt-Koenderman, W.M.E., Dippel, D.W.J., van Harskamp, F., Koudstaal, P.J. & Visch-Brink, E. G. (2004). Effects of semantic treatment on verbal communication and linguistic processing in aphasia after stroke: a randomized controlled trial. Stroke, 35, 141-6.
  17. Eefsting, J.A., Boersma, F., van Tilburg, W. & van den Brink, W. (1997). Bruikbaarheid van de ‘Mini-mental state examination’ voor het vaststellen van dementie; onderzoek naar de criteriumvaliditeit in een nederlandse plattelandspopulatie. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 141, 2066-2070.
  18. El Hachioui, H., Visch-Brink, E. G., Lingsma, H. F., van de Sandt- Koenderman, W. M. E., Dippel, D. W. J., Koudstaal, P. J., & Middelkoop, H. A. M. (2014). Nonlinguistic Cognitive Impairment in Poststroke Aphasia: A Prospective Study. Neurorehabilitation and Neural Repair, 28, 273-281.
  19. El Hachioui, H., Lingsma, H. F., van de Sandt-Koenderman, M. E., Dippel, D. W. J., Koudstaal, P. J. & Visch-Brink, E.G. (2013a). Longterm prognosis of aphasia after stroke. Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 84, 310-315.
  20. El Hachioui, H., Lingsma, H. F., van de Sandt-Koenderman, M. E., Dippel, D. W. J., Koudstaal, P. J. & Visch-Brink, E.G. (2013b). Recovery of aphasia after stroke: a 1-year follow-up study. Journal of Neurology, 260(1), 166-171.
  21. Folstein, M. F., Folstein, S. E., & McHugh, P. R. (1975). Mini-Mental State: A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of Psychiatric Research, 12(3), 189-198. • Flynn, J.R. (2009). What is intelligence? Cambridge: Cambridge University Press.
  22. Goodglass, H., & Kaplan, E. (1972). The Assessment of Aphasia and Related Disorders. Philadelphia, PA: Lea and Febiger. • Graetz, P., De Bleser, R., & Willmes, K. (1992). Handleiding: Akense Afasie Test. Lisse: Swets & Zeitlinger.
  23. Kauhanen, M. L., Korpelainen, J. T., Hiltunen, P., Määttä, R., Mononen, H., Brusin, E. & Myllylä, V. V. (2000). Aphasia, Depression, and Non-Verbal Cognitive Impairment in Ischaemic Stroke. Cerebrovascular Disease, 10, 455-461.
  24. Kok, R. M. & Verhey, F. R. J. (2002). Gestandaardiseerde versie van de Mini-Mental State Examination. Geraadpleegd op http://www. tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/measuringinstruments/115
  25. Orgass, B. (1986) Der Token Test. Weinheim: Beltz.
  26. Nouwens, F., de Jong-Hagelstein, M., de Lau, L.M.L., Dippel, D.W.J., Koudstaal, P.J., van de Sandt-Koenderman, W.M.E. & Visch-Brink, E. G. (2014). Severity of aphasia and recovery after treatment in patients with stroke. Aphasiology, 28, 1168-1177.
  27. Paci, M., Lorenzini, C., Fioravanti, E., Poli, C., & Lombardi, B. (2015). Reliability of the 36-item version of the Token Test in patients with poststroke aphasia. Topics in Stroke Rehabilitation, 22(5), 374-376.
  28. Poeck, K., Hartje, W., Kerschensteiner M. & Orgass, B. (1973). Sprachverständnisstörungen bei aphasischen und nicht aphasischen Hirnkranken. Deutsch Med. Wochenschrift, 98: 139-147.
  29. Raven-Takken, E., Dusseldorp, M., Fransen, L., Veldkamp, M., & Van Ewijk, L. (2018). Toon mij de rode cirkel, en ik vertel de diagnose: De Token Test revisited. Nederlands Tijdschrift voor Logopedie, 90, 1-6.
  30. Scotti, G., & Spinnler, H. (1970). Colour imperception in unilateral hemisphere-damaged patients. Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 33, 22-28.
  31. Spellacy, F.J. & Spreen, O. (1969) A short form of the Token Test. Cortex, 5, 391-397.
  32. Van der Staaij-Mulder, M. G., Visch-Brink, E. G., Mariën, P., Vandenborre, D., Kerkmeer, M., & Leemans, G. I. (2016). CAT-NL: ernstbepaling, kritieke waarden [White paper]. Geraadpleegd op https://www.pearsonclinical.nl/media/whitepapers/CAT-NLWhitepaper- 3.pdf
  33. Van Dongen, H.R. & van Harskamp, F. (1972). De Token Test. Psychiatria, Neurologia, Neurochirurgia, 75, 129-134.
  34. Van Dongen, H.R.. , van Harskamp, F,, Verhey-Stol, F.W. & Luteyn, F., (1974) Afasie-onderzoek met de Tokentest. Nederlands Tijdschrift voor Psychologie, 28, 633-647.
  35. Van Harskamp, F. & van Dongen, H.R. (1974). Bepaling van het begrip van afatische patiënten voor gesproken taal. Een leemte in het afasie-onderzoek. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 118, 860-865.
  36. Van Harskamp, F., & van Dongen, H. R. (1977). Construction and Validation of Different Short Forms of the Token Test. Neuropsychologia, 15, 467-470.
  37. Visch-Brink, E. G., van den Borre, D., de Smet, H. J., & Mariën, P. (2014). Comprehensive Aphasia Test – Nederlandse bewerking (CAT-NL). Amsterdam: Pearson.