Logopedie bij Foetaal Alcohol Syndroom
6 februari 2015
Afke Posthuma, Carmen ter Bogt, Elly Cox
131346521657967492
Volume 87, Issue 1

Samenvatting

Kinderen en jong-volwassenen met FAS zijn een vrij nieuwe doelgroep voor zowel logopedisten als onderzoekers. Dit maakt dat er nog weinig schriftelijk vastgelegd is over de logopedische behandeling en begeleiding van kinderen en jong-volwassenen met FAS. Enkele belangrijke opmerkingen die de auteurs u willen meegeven voor het werken met deze doelgroep naar aanleiding van de hier beschreven informatie staan in kader 4.

1. Multidisciplinaire samenwerking is belangrijk met name bij voorkomen van gedragsproblematiek. Samen met het kind en/of jong-volwassene, zijn sociale omgeving en het team dient nagegaan te worden waar de prioriteiten liggen in de behandeling.
2. Zodra een kind of jongvolwassene met FAS wordt aangemeld voor logopedie dient de logopedist na te gaan of er al in een eerder stadium onderzoek is gedaan naar het gehoor. Dit in verband met de hoge prevalentie gehoorproblemen bij personen met FAS. Indien er niet eerder audiologisch onderzoek is gedaan bevelen de auteurs aan om dit alsnog te onderzoeken.
3. Indien de logopedist start met het communicatieonderzoek is het van belang om zo snel mogelijk te weten waar de grootste probleemgebieden liggen; zijn het specifieke taalproblemen of heeft het kind problemen met het werkgeheugen of concentreren?

Kernwoorden:

1115 Weergaven
16 Downloads
  • Samenvatting
  • Informatie over het Foetaal Alcohol Syndroom[anchor id=778980][/anchor][anchor id=397931][/anchor]
  • Logopedische problemen bij kinderen met FAS
  • Taal
  • Pragmatiek
  • Stem en spraak
  • Gehoor
  • Eten en drinken
  • Logopedische behandeling en begeleiding van kinderen met FAS
    • Tijdig starten met onderzoek en interventies
  • Beperkt bewijs voor logopedische behandeling bij FAS
  • Logopedie in de klassensituatie
  • FAS bij adolescenten en volwassenen
  • Conclusie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
De NVLF is in oktober 2009 gevraagd om de concept LESA (Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraken) ‘Stoornissen in het gebruik van alcohol’ te becommentariëren. Dit was reden voor de NVLF om een korte literatuurstudie, een zogenaamde quickscan, uit te laten voeren door beleidsmedewerkers van de NVLF. Het onderwerp van deze quickscan is de inzet van logopedie bij hulpvragen als gevolg van stoornissen in het gebruik van alcohol. Er is besloten om in te gaan op logopedie bij laryngeale aandoeningen door excessief alcoholgebruik, logopedie bij het Korsakow syndroom en logopedie bij kinderen met een Foetaal Alcohol Stoornis. Om meer aandacht te geven aan deze literatuurstudie, is besloten om delen van deze literatuurstudie te publiceren in het tijdschrift Logopedie. In dit artikel zal specifiek worden ingegaan op kinderen en/ of jongvolwassenen met een Foetaal Alcohol Stoornis. Een artikel over logopedie bij het Korsakow syndroom is reeds gepubliceerd.

Een literatuurstudie naar aanleiding van de LESA stoornissen in het gebruik van alcohol

Om dit artikel over logopedie bij kinderen en/of jongvolwassenen met een Foetaal Alcohol Stoornis (FAS) te schrijven is gebruik gemaakt van informatie die verkregen is via een quickscan in de databases Pubmed en Embase. Dit betekent dat de genoemde artikelen niet op methodologische kwaliteit zijn beoordeeld, maar dat de conclusies van de auteurs zijn overgenomen. Tijdens de zoekopdrachten in Pubmed en Embase is gebruik gemaakt van de volgende zoektermen: Fetal Alcohol Syndrom, Fetal, Alcohol Spectrum Disorder, communication, speech (disorder), language (disorder). De literatuurstudie van 2009 is aangevuld met nieuwe publicaties tot oktober 2013.

Daar waar er geen evidence uit wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is, is dit aangevuld met ervaringskennis uit de logopedische praktijk. Twee aanvullende casusbeschrijvingen zijn te vinden op https://www.ikbenlogopedist.nl > Kwaliteit > Kwaliteitsdocumenten > Literatuurstudies. Allereerst zal er beschreven worden wat het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) is. Daarna volgt informatie over de logopedische problemen

Literatuurlijst

  1. Adnams, C.M, et al. (2007). Language and literacy outcomes from a pilot intervention study for children with fetal alcohol spectrum disorders in South Africa. Alcohol. 41, 6, 403-14.
  2. Beer, M. de, Kritzinger, A., Zsilavecz U. (2010). Young children with fetal alcohol spectrum disorder – communication profiles. South African Journal of Communication Disorders. 57, December, 33 – 42.
  3. Church, M.W., Kaltenbach, J. A. (1997). Hearing, speech, language and vestibular disorders in the fetal alcohol syndrome: a literature review. Alcoholism: Clinical and Expirimental Research. 21, 3, 495-512.
  4. Church, M.W., Abel, E.L. (1998). Fetal alcohol syndrome. Hearing, speech, language, and vestibular disorders. Obstetrics and gynecology clinics of North America. 25, 1, 85-97.
  5. Coggins, T.E., Timler, G.R., Olswang, L.B. (2007). A state of double jeopardy: impact of prenatal alcohol exposure and adverse environments on the social communicative abilities of school-age children with fetal alcohol spectrum disorder. Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 38, 2, 117-127.
  6. Cohen-Kerem, R., Bar-Oz, B., Nulman, I., Papaioannou, V.A., Koren, G. (2007). Hearing in children with fetal alcohol spectrum disorder (FASD). The Canadian Journal of Clinical Pharmacology. 14, 3, e307-e317.
  7. Cone-Wesson, B. (2005). Prenatal alcohol and cocaine exposure: Influences on cognition, speech, language and hearing. Journal of Communication Disorders. 38, 279-302.
  8. Green, J.H. (2007). Fetal alcohol spectrum disorders: understanding the effects of prenatal alcohol exposure and supporting students. Journal of School Health. 77, 3, 103-108.
  9. Henry, J., Sloane, M., Black-Pond, C.. (2007). Neurobiology and neurodevelopmental impact of childhood traumatic stress and prenatal alcohol exposure. Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 38. 2, 99 – 108.
  10. Hyter, Y.D., Henry, J., Atchison, B., Sloane, M., Black-Pond, C., Shangraw, K.. (2003). Children affected by trauma and alcohol exposure.: a profile of the Southwestern Michigan Children’s Trauma Assessment Center. The ASHA Leader. November.
  11. Jirikowic, T., Gelo, J., Astley, S.. (2010). Children and youth with fetal alcohol spectrum disorders: summary of intervention recommendations after clinical diagnosis. Intellectual and Developmental Disabilities. 48, 5, 330-344.
  12. Kenner, C., D’Apolito, K.. (1997). Outcomes for children exposed to drugs in utero. Journal of Obstetric Gynecologic & Neonatal Nursing. 26, 5, 595-603.
  13. McGee, C.L., Bjorkquist, O.AL., Riley, E.P., Mattson, S.N.. (2009). Impaired language performance in young children with heavy prenatal alcohol exposure. Neurotoxicology and Teratology. 31, 71-75.
  14. O’Leary, C., Zubrick, S.R., Taylor, C.L., Dixon, G., Bower ,C.. (2009). Prenatal alcohol exposure and language delay in 2-year-old children: the importance of dose and timing on risk. Pediatrics. 123, 547-554.
  15. Olswang, L.B., Svensson, L., Astley, S.. (2010). Observation of classroom social communication: do children with fetal alcohol spectrum disorders spend their time differently than their typically developing peers? Journal of Speech Language and Hearing Research. 53, 1687-1703.
  16. Paley, B., O’Connor, M.J.. (2009). Intervention for individuals with fetal alcohol spectrum disorders: treatment approaches and case management. Developmental disabilities research reviews. 15, 258-267.
  17. Peadon, E., Rhys-Jones, B., Bower, C., Elliot, E.J.. (2009). Systematic review of interventions for children with Fetal Alcohol Spectrum Disorders. BMC Pediatrics. 9, 35.
  18. Rogers-Adkinson, D.L., Stuart, S.K.. (2007). Collaborative services: children experiencing neglect and the side effects of prenatal alcohol exposure. Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 38. 149-156.
  19. Streissguth, A., Barr, H., Kogan, J., Bookstein, F.. (1996). Understanding the occurrence off secondary disabilities in clients with fetal alcohol syndrome (FAS) and fetal alcohol effects (FAE): final report for centre for disease control & prevention. Seattle: University of Washington.
  20. Streissguth, A.P. (1997). Fetal Alcohol Syndrome: a guide for families and communities. Baltimore, MD: Paul H. Brookes publishing CO.
  21. Streissguth, A., Bookstein, F., Barr, H.. (2004). Risk factors for adverse life outcomes in fetal alcohol syndrome and fetal alcohol effects. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics. 25, 228-238.
  22. Timler, G.R.,. Olswang, L.B, Coggins, T.E.. (2005). “Do I know what I need to do?” A social communication intervention for children with complex clinical profiles. Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 36, 73-85.
  23. Zevenbergen, A.A.,. Ferraro, F.R. (2001). Assessment and treatment of fetal alcohol syndrome in children and adolescents. Journal of Developmental and Physical Disabilities. 13, 2, 123-136.