Het succesvol (her)introduceren van de fles bij borstgevoede baby’s

Casusbeschrijving over het gebruik van een stappenplan om ‘flesweigeren’ bij een borstgevoede baby te doorbreken
28 februari 2023
Maaske Treurniet
Annashou_Child_Playing_Climbing_shutterstock_693633382
Issue 1

Samenvatting

Moeders die hun baby borstvoeding geven, hebben vaak na enkele maanden de wens om dit te gaan afbouwen of combineren met fles­voeding. Soms lukt het echter niet meer om een baby uit de fles te laten drinken. Dit fenomeen wordt ‘flesweigeren’ genoemd. Hierbij speelt de overgang van reflexmatig naar willekeurig zuigen een rol. Dit artikel beschrijft de casus van V., een baby van bijna 3 maanden oud, die na aanvankelijk goed uit de fles te hebben gedronken er niet meer in slaagt om het zuigen te starten aan de fles. De logopedist sluit uit dat het weigeren ontstaat door stress met een fysieke of psy­chologische oorzaak en adviseert ouders een door de auteur ontwik­kelde aanpak, die gebaseerd is op een motorische benadering van het flesweigeren. Ouders gebruiken een aangepaste houding, aangepaste wijze van voeden en voldoende hongergevoel om de zuigreflex bij V. te gebruiken om opnieuw aan de fles te gaan zuigen. Daarna wordt door het herhalen van zuigbewegingen de sensomotorische input en ervaring met drinken uit de fles uitgebreid, waardoor motorische controle ontstaat. Na enkele dagen drinkt V. succesvol uit de fles. In de praktijk van de auteur zijn inmiddels honderden baby’s en ouders geholpen om volgens deze werkwijze succesvol (opnieuw) uit de fles te gaan drinken.

30 Weergaven
16 Downloads
  • Samenvatting
  • Beginsituatie
    • Voorgeschiedenis
    • Diagnostiek
    • Therapiedoelen
    • Therapiewerkwijze
  • Resultaten
  • Discussie
  • Dankwoord
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
In Nederland krijgt 69 procent van de baby’s na de geboorte borstvoeding. Na drie maanden krijgt nog 41 procent van de baby’s borstvoeding of een combinatie van borst- en flesvoeding (Borstvoeding, cijfers & context, 2022). Het wettelijk bevallingsverlof in Nederland eindigt tien tot twaalf weken na de bevalling (Rijksoverheid, 2022). De terugkeer naar het werk na zwangerschapsverlof wordt als negatief ervaren door maar liefst twee op de drie Nederlandse moeders (Beijers, Bode & Nout, 2022). Voor werkende moeders die borstvoeding geven, ontstaat bij het einde van het bevallingsverlof in veel gevallen de noodzaak om de borstvoeding af te bouwen of te combineren met voeden met de fles. Het merendeel van de baby’s accepteert probleemloos een fles wanneer deze aangeboden wordt vóór de leeftijd van zes weken. Echter, wanneer de fles pas na deze leeftijd geïntroduceerd wordt, of niet regelmatig wordt aangeboden, lukt het soms niet meer om een baby uit de fles te laten drinken op het moment dat dit nodig is. Dit fenomeen wordt ‘flesweigeren’ genoemd. Maxwell, Fleming, Fleming & Porcellato (2020) geven de volgende definitie van ‘flesweigeren’: “Bottle refusal is when a breastfed baby initially or continuously refuses to accept a bottle containing either expressed breastmilk or infant formula.”

De overgang van reflexmatige naar wille­keurige zuigmotoriek speelt een rol bij het ontstaan van het flesweigeren (Van den Engel et al, 2018). Bij pasgeboren baby’s bepalen reflexactiviteit en niet-willekeu­rige bewegingen de motoriek van het kind. Wanneer een kind meer controle krijgt over deze reflexen, wordt het moto­risch gedrag meer doelgericht, wat leidt tot meer doelgerichte exploratie van de omgeving (Krog, 2015). In de ontwikkeling van het drinken, wordt gedurende die eer­ste maanden een motorisch programma steeds verder gevuld door herhaling van zuigmotoriek (Van den Engel-Hoek, 2018). Door herhaling van sensomotorische ervaringen, wordt het juiste beweegpa­troon door het kind geleerd en geautoma­tiseerd. Bij het afnemen van de zuigreflex kan moeite ontstaan met het automati­seren van de benodigde motoriek voor het drinken uit de fles, als baby’s senso­rische informatie krijgen van een flessen­speen waar zij onvoldoende ervaring mee hebben opgedaan. Er ontstaan zoekende bewegingen met de tong en heen

Literatuurlijst

  1. Beijers, R., Bode, L. & Nout, S. (2022). Werk hervatten na zwanger­schapsverlof valt zwaar. Vroeg, 1, 7-9.
  2. Cranenburgh, B. van (2016). Van contractie naar actie. Motorisch leren in dagelijks leven, sport, muziek en revalidatie. Bohn Stafleu van Loghum.
  3. Maxwell, Fleming, Fleming & Porcellato (2020). UK mothers’ expe­riences of bottle refusal by their breastfed baby. Maternal & Child Nutrition, 16.
  4. Rijksoverheid, Hoe lang duurt zwangerschaps- en bevallingsver­lof. Geraadpleegd viahttps://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ zwangerschapsverlof-en-bevallingsverlof/vraag-en-antwoord/ hoe-lang-duurt-zwangerschapsverlof-en-bevallingsverlof op 16- 01-2022.
  5. Engel-Hoek, L. van den, Gerven, M. van, Haaften, L. van, Groot, S. de, Lagarde, M. & Hulst, K. van (2018). Eet- en drinkproblemen bij jonge kinderen. Koninklijke van Gorcum.
  6. Engel-Hoek, L., van den & van Hulst, K. (2021). Motorisch leren in de ontwikkeling van eten en drinken, betekenis voor de logopedi­sche behandeling. Logopedie, 2579, 46-50.
  7. Krog, S. (2015). Movement activities: A critical link in developing motor skills and learning in early childhood. African Journal for Physical, Health Education, Recreation and Dance, 21,1, 426-443.
  8. Satter, E. (2022). ‘Division of responsibility in feeding’. Ellyn Satter Institute, (Verkregen op 14 oktober 2022 van https://www.ellyns­atterinstitute.org/how-to-feed/the-division-of-responsibility-in-feeding/)
  9. Volksgezondheidenzorg.info , Borstvoeding Cijfers & context, https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/borstvoeding/ cijfers-context/huidige-situatie Geraadpleegd op 16-01-2022.
  10. Willems, L. (2020). Help, mijn baby weigert de fles. Bachelorscrip­tie. Fontys Paramedische Hogeschool.