Doelgericht meten in de logopedie
26 september 2023
Kristel Meijers, Ruth Dalemans, Esther Bols
Andrey_Popov_shutterstock_1713323689
Volume 98, Issue 4
252 Weergaven
24 Downloads
  • Stappenplan voor toepassing in de dagelijkse praktijk
    • STAP 1: Waarom wil je meten?
    • STAP 2: Wat wil je meten?
    • STAP 3: Waarmee wil je meten?
    • STAP 4: Waar ga je meetinstrumenten zoeken?
    • STAP 5: Wat is de klinimetrische kwaliteit van meetinstrumenten?
    • STAP 6: Wat is de hanteerbaarheid van meetinstrumenten?
    • STAP 7: Hoe ga je meetinstrumenten kiezen?
    • STAP 8: Hoe ga je meetinstrumenten afnemen en interpreteren?
    • STAP 9: Hoe ga je de meetresultaten gebruiken?
    • STAP 10: Hoe borg je het gebruik in de dagelijkse praktijk?
  • Het stappenplan toegepast op een casus uit de praktijk
    • STAP 1: Waarom wil je meten?
    • STAP 2: Wat wil je meten?
    • STAP 3: Waarmee wil je meten?
    • STAP 4: Waar ga je zoeken?
    • STAP 5: Wat is de klinimetrische kwaliteit?
    • STAP 6: Wat is de hanteerbaarheid?
    • STAP 7: Hoe ga je meetinstrumenten kiezen?
    • STAP 8: Hoe ga je ze afnemen en interpreteren?
    • STAP 9: Hoe ga je de meetresultaten gebruiken?
    • STAP 10: Hoe borg je het gebruik in de dagelijkse praktijk?
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
De uitdrukking ‘Meten is Weten’ is algemeen bekend, ook bij logope¬disten. Logopedisten meten regelmatig in het kader van het metho¬disch handelen. De uitkomsten van deze metingen helpen hen bij het stellen van een diagnose, het evalueren van een behandeling of het verbeteren van de dialoog met de cliënt.

Ook vanuit de gezondheidszorg neemt de aandacht voor meten toe. Dit komt mede doordat we voor de uitdaging staan om betaalbare zorg te leveren die zoveel mogelijk evidence based is en aansluit bij de wensen en behoeften van cliënten. Meetuitkomsten worden op meerdere niveaus gebruikt: Om te rapporteren aan zorgverzekeraars, te communiceren met andere professionals en af te stemmen met cliënten (zie tekstbox 1).

Tekstbox 1. Redenen voor gebruik van meetinstrumenten

We gebruiken meetinstrumenten op individueel niveau:
• om te ondersteunen bij klinisch redeneren ten aanzien van diagnose, behandeling, prognose en evaluatie;
• om cliënten beter te informeren over hun situatie;
• om cliënten gemakkelijker te betrekken bij het samen beslissen welke zorg het beste past (“samen beslissen in de zorg”);
• om het logopedisch handelen inzichtelijk te

Literatuurlijst

  1. Berns, P. E. G., Jünger, N., Boxum, E., Nouwens, F., van der Staa­ij, M. G., van Wessel, S., van Dun, W., van Lonkhuijzen, J. G., & CBO. (2015). Logopedische richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van afasie bij volwassenen’. Nederlandse Vereniging voor Logo­pedie en Foniatrie.
  2. Beurskens, S., Van Peppen, R., Swinkels, R., Vermeulen, H., & Wittink, H. (Reds.). (2020). Meten in de praktijk: Stappenplan voor het gebruik van meetinstrumenten in de gezondheidszorg 3e herziene druk). Bohn Stafleu van Loghum.
  3. De Bodt, M., Jacobson, B., & Musschoot, S. (2000). De Voice Handicap Index. Een instrument voor het kwantificeren van de psychosociale consequenties van stemstoornissen. Logopedie, 13, 29-33.
  4. COSMIN initiative. (n.d.). COSMIN. Geraadpleegd op 28 novem­ber 2022, van https://www.cosmin.nl/
  5. Dalemans, R., Feekes, E., & Fortuin, K. (2020). COM-AF: COM­municatie bij AFasie in het dagelijks leven gemeten met een app: Een User-Centered Design naar de wensen van de per­sonen met afasie en (zorg)professionals ten aanzien van een monitoringsapp omtrent communicatieve participatie [Onge­publiceerde bachelorscriptie]. Zuyd Hogeschool.
  6. Dalemans, R., Stans, S., von Helden, S., Horions, K., Lemmens, J., Ummels, D., Cornips, S., Wielaert, S., Berns, P., & Simpelaere, I. (n.d.). Leidraad Communicatievriendelijk meten. Zuyd Univer­sity of Applied Sciences. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.zuyd.nl/binaries/content/assets/zuyd/on­derzoek/factsheets/ap-leidraad-communicatievriendelijk-me­ten-definitief.pdf
  7. DCM Nederland. Dementia Care Mapping. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.dcmnederland.nl/over-dcm.html.
  8. De Boer, B., & Haasjes, W. (n.d.). Nederlands ArticulatieOnder­zoek (NAO). LOGO-Art.
  9. De Vet, H., Terwee, C., Knol, D., Mokkink, L. (2011). Measu­rement in medicine: A practical guide. Cambridge University Press.
  10. Egberink, I. J. L., De Leng, W. E., & Vermeulen, C. S. M. (2023). COTAN Documentatie. Boom Uitgevers. Geraadpleegd op 27 maart 2023, van https://www.cotandocumentatie.nl/
  11. EuroQol Group. (1990). EuroQol–a new facility for the mea­surement of health-related quality of life. Health Policy, 16(3), 199–208. https://doi.org/10.1016/0168-8510(90)90421-9
  12. Federatie Medisch Specialisten. (n.d.). Richtlijnen. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://richtlijnendatabase.nl/
  13. Feiken, J., & Jonkers, R. (2001). Diagnostisch Instrument voor Apraxie van de Spraak (DIAS). Bohn Stafleu van Loghum.
  14. GGD en GGD GHOR Nederland. (2016). GGD AppStore. Geraad­pleegd op 28 november 2022, van https://www.ggdappstore.nl/Appstore/Homepage
  15. Graetz, P., De Bleser, R., & Willmes, K. (1992). Akense Afasie Test. Nederlandse versie (AAT). Swets test services.
  16. Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The Power of Feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81–112. https://doi.org/10.3102/003465430298487
  17. Hiskes, A. (2020). Het medische model en het sociale model in disability studies: een introductie. Geraadpleegd op 28 novem­ber 2022, https://nietsoveronszonderons.nl/wp-content/up­loads/2020/10/Het-sociaal-en-het-medisch-model_DEF.pdf
  18. Huber, M., Knottnerus, J. A., Green, L., van der Horst, H., Jadad, A. R., Kromhout, D., Leonard, B., Lorig, K., Loureiro, M. I., van der Meer, J. W., Schnabel, P., Smith, R., van Weel, C., & Smid, H. (2011). How should we define health? BMJ, 343, d4163. https://doi.org/10.1136/bmj.d4163
  19. Institute for Positive Health. (2021-2022). Mijn positieve ge­zondheid. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://mijnpositievegezondheid.nl/tools/positieve-gezondheid/
  20. Kerkmeer, M., & Heethuis, A. K. (2014). CAT-NL Psychome­trische eigenschappen: White paper 2 [White paper]. Pearon. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.pearsonclinical.nl/pub/media/producten/cat-nl/Whitepaper- CAT-NL_Psychometrische-Eigenschappen.pdf
  21. National Library of Medicine. (n.d.). PubMed. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
  22. Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie. (n.d.-a). Inhoudelijke richtlijnen. Geraadpleegd 28 november 2022, van https://www.nvlf.nl/kennis/inhoudelijke-richtlijnen/
  23. Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie. (n.d.-b). Telelogopedie.info. Geraadpleegd op 28 november, van https://telelogopedie.info/
  24. NVAT. (2015). Afasie Interventie Schema van de Nederlandse Vereniging van Afasietherapeuten. (NAIS). Nederlandse Ver­eniging van Afasie Therapeuten (NVAT). Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.afasienet.com/wp-content/uploads/NAIS_maart2015.pdf
  25. Oliver, M. (2013). The social model of disability: thir­ty years on. Disability & Society, 28(7), 1024-1026. DOI: 10.1080/09687599.2013.818773
  26. Patiëntenfederatie Nederland. (n.d.). Apps en meer. Geraad­pleegd op 28 november 2022, van https://www.digitalezorg­gids.nl/apps-en-meer/
  27. Schlichting, J. E. P. T., & Lutje Spelberg, H. C. (2010). Schlichting Test voor Taalbegrip; Handleiding. Bohn Stafleu van Loghum.
  28. Scholten, J. H. G., & van Weel, C. (1992). Functional status as­sessment in family practice: the Dartmouth COOP Functional Health Assessment Charts/WONCA. MEDItekst.
  29. Sevat, R. G., & Heesbeen I. M. E. (2001). BIPAC: Behoeften-In­ventarisatie en Probleem-Analyse van Communicatieve activi­teiten; Handleiding. Verpleeg- en reactiveringscentrum Birk­hoven.
  30. Smets, E. M., Garssen, B., Bonke, B., & De Haes, J. C. (1995). The Multidimensional Fatigue Inventory (MFI) psychometric qua­lities of an instrument to assess fatigue. Journal of psychosomatic research, 39(3), 315–325. https://doi.org/10.1016/0022-3999(94)00125-o
  31. Snyder, C., Smith, K., Holzner, B., Rivera, Y. M., Bantug, E., & Brundage, M. (2019). Making a picture worth a thousand num­bers: recommendations for graphically displaying patient-re­ported outcomes data. Qual Life Res, 28(2), 345-356. https://doi. org/10.1007/s11136-018-2020-3
  32. Terluin, B. (1996). De Vierdimensionale Klachtenlijst (4DKL): een vragenlijst voor het meten van distress, depressie, angst en somatisatie. Huisarts en wetenschap, 39(12), 538-547.
  33. Universitair Medisch Centrum St. Radboud. (2016). Voice Trai­ner (Versie 2.0.5.) [App]. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.radboudumc.nl/afdelingen/revalidatie/voice-trainer
  34. Vandenborre, D., Cornette, C., & Visch-Brink, E. (2021). CAT-NL Conceptuele Analyse Situatieplaat: White paper 5 [White paper]. Pearson. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.pearsonclinical.nl/pub/media/productfile/c/a/cat-nl_whitepaper_5.pdf
  35. Van der Staaij-Mulder, M. G., Visch-Brink, E. G., Mariën, P., Vandenborre, D., Kerkmeer, M., & Leemans, G. I. (2016). CAT-NL Ernstbepaling Kritieke Waarden: White paper 3 [White pa­per]. Pearon. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.pearsonclinical.nl/pub/media/whitepapers/CAT-NL-Whitepaper-3.pdf
  36. Vanryckeghem, M., & Brutten, G. (2015). KiddyCAT: Communi­cation Attitude Test voor stotterende kleuters. Sig vzw.
  37. Versteegde, C. D. G. (2014). De psychometrische eigenschap­pen van de Nederlandse Stroke and Aphasia Quality of Life Scale (SAQOL-39-NL) afgenomen bij mensen met afasie in de chronische fase [Masterthesis, Universiteit Utrecht]. Utrecht University Student Theses Repository. Geraadpleegd op 28 no­vember 2022, van https://studenttheses.uu.nl/bitstream/hand­le/20.500.12932/18561/Masterthesis%20SAQOL-39-NL%20 definitieve%20versie.pdf?sequence=2&isAllowed=y
  38. Visch-Brink, E., Vandenborre, D., de Smet, H. J., & Mariën, P. (2014). Comprehensive Aphasia Test – Nederlandse bewerking (CAT-NL). Pearson.
  39. Visch-Brink, E., Van de Sandt-Koenderman, M., & El Hachioui, H. (2010). Screeling. Bohn Stafleu van Loghum.
  40. Ware, J. E., Jr, & Sherbourne, C. D. (1992). The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection. Medical care, 30(6), 473–483.
  41. Wensing M., & Grol, R. (Reds.). (2017). Implementatie. Effectieve verbetering van de cliëntenzorg (7e, herzien druk). Bohn Staf­leu Van Loghum.
  42. Wiig, E. H., Semel, E., Secord, W. A. (2019). CELF-5-NL Test voor Diagnose en Evaluatie van Taalproblemen. (Pearson Bene­lux B.V. in samenwerking met dr. J. de Jong, Nederlandstalige bew.). Pearson.
  43. Willems, A. E. M., Heijmans, M., Brabers, A. E. M., Rademakers, J. (2022). Gezondheidsvaardigheden in Nederland: factsheet cijfers 2021. Nivel. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1004162.pdf
  44. World Health Organization(WHO). (2001). International Clas­sification of Functioning, Disability and Health: ICF (Revised edition). World Health Organization.
  45. Zuyd Hogeschool. (2019). Meetexpert – meten voorbij de stoor­nis. Geraadpleegd op 28 november 2022, van https://www.me­trisquare.net/meetexpert/index.html
  46. Zuyd Hogeschool. (n.d.). Meetinstrumenten in de zorg. Geraad­pleegd op 28 november 2022, van https://meetinstrumenten­zorg.nl/