De evidence-based richtlijn stotteren bij kinderen, adolescenten en volwassenen (3)

Aanbeveling 9

De logopedist of logopedist-stottertherapeut
dient de ernst van het stotteren te
bepalen met een daarvoor geschikt instrument.
De SSI zowel binnen als buiten
praktijk heeft de voorkeur boven de TVSNL
omdat de SSI internationaal gangbaar
is, valide is en betrouwbaar lijkt.

Aanbeveling 10

De logopedist of logopedist-stottertherapeut
dient stotterproblematiek op basis
van de ICF te inventariseren. Daarbij
dient aandacht te zijn voor functies, externe
factoren, contextuele factoren, persoonlijke
factoren, participatie en activiteiten.
Als diagnostisch instrument wordt
voor kinderen vanaf zes jaar, adolescenten
en volwassenen de Behavior Assessment
Battery aanbevolen. Voor kinderen
jonger dan zes jaar wordt geen
specifieke aanbeveling gegeven vanwege
het ontbreken van voor deze leeftijdsgroep
specifieke diagnostische instrumenten.
Er wordt in dit verband verwezen
naar de GLS 1.

Aanbeveling 11

Informeer ouders van stotterende kinderen
tot zes jaar over de voordelen van
behandelen van het stotteren in vergelijking
met afwachten (vermindering van
percentage gestotterde lettergrepen en
stotterernst). Bepaal in overleg met de
ouders van het jonge stotterende kind
welke behandelmethode de voorkeur
verdient, het ‘Lidcombe Programma’ of
behandeling gebaseerd op het ‘Verwachtingen
en Mogelijkheden Model’. Bespreek
hiervoor met de ouders de verschillen
tussen de beide behandelingen.

Patiëntenversie Richtlijn Stotteren

‘Shared decision making’ speelt een belangrijke
rol in verschillende aanbevelingen
van de richtlijn. Om samen met de logopedist
of andere zorgverleners goede
keuzes te kunnen maken dienen personen
die stotteren (PDS) en ouders van
kinderen die stotteren goed geïnformeerd
te zijn. De patiëntenversie van de richtlijn
stotteren is een bruikbaar hulpmiddel om
het zelfmanagement van de PDS en ouders
van kinderen die stotteren te verbeteren
(Ormondt, 2015). De patiëntenversie
is te raadplegen op www.stotteren.nl.

Aanbeveling 12

Behandeling van stotteren bij kinderen in
de leeftijd tussen 6 en 13 jaar wordt bij
voorkeur gebaseerd op een behandelplan
dat alle ICF-elementen bevat en
richt zich op behandeling van die categorie
gedragingen, emoties en cognities
die op grond van het assessment en in
overleg met het kind dat stottert en zijn
ouders zijn bepaald.

Aanbeveling 13

Behandeling van stotteren voor adolescenten
en volwassenen dient individueel
gericht te zijn. Dit kan in een individuele
en/of groepssetting plaatsvinden. De
behandeling is gebaseerd op een in samenspraak
tussen de logopedist/logopedist-
stottertherapeut en de persoon
die stottert (‘shared decision making’)
opgesteld behandelplan dat alle ICFelementen
omvat. De wensen en behoeften
van de persoon die stottert zijn
de basis van dat behandelplan.

Aanbeveling 14

Afhankelijk van wat de adolescent of volwassene
die stottert en de logopedist/
logopedist-stottertherapeut overeengekomen
zijn is de behandeling gericht op
de psychosociale aspecten ((spreek-)
angst en vermijdingsgedrag), op verbaalmotorische
aspecten of op beide. Bij de
behandeling van de psychosociale aspecten
wordt cognitieve gedragstherapie
aanbevolen.

Aanbeveling 15

Overige elementen van stottertherapie
dienen te zijn: Bevorderen van transfer.
Het is essentieel dat de PDS de geleerde
vaardigheden en inzichten in het dagelijks
leven toepast. Bevorderen van
zelfmanagement en onderhoud. De PDS
is in staat het stotteren en het daarmee
samenhangende gedrag te evalueren en
dit zo nodig bij te sturen.

Aanbeveling 18

De logopedist dient de aanbevelingen
uit deze richtlijn voor diagnostisch en
therapeutisch handelen te kunnen uitvoeren.
Indien de logopedist zich daartoe
onvoldoende in staat acht, dient te
worden doorverwezen naar een logopedist
met meer expertise op het gebied
van stotteren of naar een logopediststottertherapeut.

Aanbeveling 22

Als de therapie gegeven door een logopedist
bij stotterende kinderen tot zes
jaar na 11 tot 12 behandelsessies of
drie maanden behandeling onvoldoende
progressie ten opzichte van de gestelde
behandeldoelen laat zien, dient een logopedist- stottertherapeut te worden geconsulteerd.

Oefencasus Jeroen de Jong

Jeroen de Jong is een 32-jarige softwareleverancier
die stottert. Tijdens het stotteren vertoont hij ernstig bijkomend gedrag. Hij spert zijn ogen wijd open,
spant de spieren van zijn voorhoofd aan, duwt zijn kaak omlaag en brengt zijn kin naar zijn borst.
Jeroen heeft reeds meerdere therapieën gevolgd. Sinds een aantal jaren heeft hij zich met zijn stotteren verzoend en vindt hij verdere therapie niet meer nodig. Het is goed zo en hij verwacht niet dat hij
baat heeft bij nog meer therapie. Hoewel hij zich prima redt in zijn werksituatie heeft zijn baas hem gevraagd of hij wel eens heeft overwogen spierverslappers
te gebruiken om de fysieke reacties in zijn gezicht te verminderen. Jeroen belt de logopedist op met de raag wat er bekend is over het gebruik van spierverslappers
bij stotteren. Welke informatie kun je Jeroen op grond
van de richtlijn stotteren geven?

Oefencasus Ahimsa

Ahimsa is een meisje van acht jaar. Zij wordt omenteel logopedisch onderzocht in verband met totterklachten.
Tijdens de afname van de Communicative Attitude est van de BAB geeft zij de volgende antwoorden bij item 6, 18 en 19. 6. Mijn klasgenoten denken niet dat ik raar praat. FOUT 18. Andere kinderen zouden willen reken
zoals ik. FOUT19. Kinderen lachen met mijn manier an
spreken. JUIST Tevens geeft ze op de Speech Situation
Checklist- Kinderen van de BAB aan erg bang te zijn ij de items:
– Iets naar voren brengen in de klas.
– Je vinger opsteken in de klas om te
praten.
– Praten op de speelplaats.
– Vooraan in de klas moeten praten.
Wat speelt er mogelijk een wezenlijke rol bij de stotterproblematiek van Ahimsa? Wat dient de logopedist op grond van de aanbevelingen in de richtlijn te doen?