Samenvatting

In dit artikel wordt de Communicatie Matrix beschreven, een gratis webbased onderzoeksinstrument voor het in beeld brengen van de expressieve vaardigheden van kinderen en volwassenen met een ernstige of meervoudige beperking. Hierbij gaat het om personen die functioneren op het niveau van beginnende communicatie (een ontwikkeling tussen de 0 en 24 maanden). Zonder software te hoeven installeren kan men direct een vragenlijst invullen op de website www. communicationmatrix.org.

De vragen over communicatief functioneren kunnen door zowel professionals als ouders online worden beantwoord met als eindresultaat een overzichtelijke profielkaart op 1 A4-tje. De Communicatie Matrix geeft indicaties voor behandeldoelen en stimuleert de samenwerking tussen ouders en professionals. In dit artikel wordt het onderzoeksinstrument beschreven en worden communicatiefuncties en -niveaus uitgelegd. De toepasbaarheid in de logopedische praktijk wordt vervolgens aan de hand van een casus toegelicht.


4435 Weergaven
286 Downloads
Log in
Zich normaal ontwikkelende kinderen krijgen door de ouders intuïtief taal aangeboden. Ouders bieden al vanaf de geboorte volop taal aan zonder hiervoor iets terug te verwachten. Bij kinderen met een ernstige communicatieve beperking wordt vaak gekozen om de communicatie met foto’s of pictogrammen te gaan ondersteunen. Het intuïtieve gesproken taalaanbod van de ouders komt in dit geval niet overeen met de grafische vorm waarmee het niet-sprekende kind communiceert. De kinderen, die gebruik maken van Ondersteunde Communicatie, krijgen zodoende minder correct aanbod (Porter, 2012). Bekend is dat kinderen met een communicatieve beperking, die gebruik maken van een ondersteunend hulpmiddel, vaak minder communicatief vaardig zijn. Dit uit zich in een beperkt gebruik van communicatieve functies, een kleinere woordenschat en een achterstand in grammaticale ontwikkeling (Andzik, 2017; Willke, 2018).

De omgeving van een kind met communicatieve beperkingen staat vaak voor speciale uitdagingen. De implementatie van een communicatiehulpmiddel is één van die uitdagingen. Ouders zijn meestal wel voldoende betrokken bij het proces van de aanvraag en willen het hulpmiddel graag gaan gebruiken. Zij weten echter vaak niet waar te beginnen. De Communicatie Matrix is een geschikt middel om de expressieve vaardigheden in kaart te brengen en samen met ouders duidelijke doelen te stellen voor de ondersteuning van de communicatie.

Communicatie Matrix

De Communicatie Matrix heeft als doel de expressieve communicatieve vaardighe- den van kinderen en volwassenen met een ernstige of meervoudige handicap, met inbegrip van zintuiglijke, motorische en cognitieve stoornissen, in kaart te brengen (Rowland, 2013). De Communicatie Matrix heeft ten opzichte van andere observatielijsten als meerwaarde dat de resultaten worden gepresenteerd in een zeer overzichtelijke profielkaart op 1 A4-tje. De Communicatie Matrix geeft indicaties voor behandeldoelen en stimuleert de samenwerking tussen ouders en professionals.

De Communicatie Matrix wordt

Literatuurlijst

  1. Andzik, N.R., Schaefer J.M., Nichols, R.T. & Chung, Y-Ch. (2017). National survey describing and quantifying students with communication needs. Developmental Neurorehabilitation, 21(1), 40-47.
  2. Balkom, H. van (2018). Kinderen leren initiatieven nemen in communicatie (KLIN©): Toegang tot communicatie, taal en geletterdheid voor kinderen met meervoudige beperkingen. Den Haag, Acco
  3. Balkom, H. van & Knoops, J. (2008). In-Com-Clusie. Inclusie door communicatieontwikkeling en -ondersteuning. Leuven, Acco.
  4. Dungen, L. van den & Boon, N. den (2001). Therapieprogramma voor communicatieve functies in de preverbale en vroegverbale fase. Lisse, Swets & Zeitlinger B.V.
  5. saac-NF (2019). Leidraad Ondersteunde Communicatie. Oeffelt: International Society for Augmentative and Alternative Communication, Netherlands and Flanders. Verkregen via https://www.isaac-nf.nl/nieuws/onderzoek
  6. Kilkens, A.C.L.(2015). De ontwikkeling en evaluatie van het Communicatie Assessment & Interventie Systeem (CAIS) voor het aanleren van (proto-)imperatief gedrag aan kinderen met complexe ontwikkelingsproblemen. Proefschrift, Radboud Universiteit, Nijmegen. http://hdl.handle.net/2066/149100
  7. Porter, G. (2007) Pragmatic Organisation Dynamic Display (PODD) communication books: Direct access templates. Melbourne, Cerebral Palsy Education Centre.
  8. Rowland, C.(2013). Handbook Online Communication Matrix. Oregon Health & Science University. Verkregen via www.communicationmatrix.org
  9. Rowland, C., Fried-Oken, M. (2010). Communication Matrix: a clinical and research assessment tool targeting children with severe communication disorders. Journal of Pediatric Rehabilitation Medicine , 319–329. DOI 10.3233/PRM20100144
  10. Willke, M., (2018). Scaffolding in der Unterstützten Kommunikation: Evaluation eines Fortbildungsprogramms zum Unterstützungsverhalten von Bezugspersonen unterstützt kommunizierender Kinder und Jugendlicher im Kontext von Erzählsituationen. Doctoral Dissertation, Humanwissenschaftlichen Fakultät der Universität zu Köln.
    https://kups.ub.uni-koeln.de/8084/1/DissWillkeScaffoldingUK.pdf
  11. Zaalen, Y. van & Deckers, S. (2015). Praten kan ik niet…, maar communiceren wil ik wel! Amsterdam, De Boekdrukker.