Samenvatting

Achtergrond: Patiënten met dysfagie worden gezien door de logopedist voor diagnostiek en behandeling. De suprahyoidale spieren spelen een belangrijke rol bij het heffen van de larynx tijdens het slikken, waardoor de luchtpijp wordt afgesloten. Een bekende oefening voor het trainen van deze spieren is de Shaker. Praktijkervaring laat zien dat de Shaker voor sommige patiënten moeilijk en zwaar is, waardoor de suprahyoidale spieren niet optimaal worden getraind.

Vraagstelling: Is er een andere slikrevalidatie oefening waarmee de suprahyoidale spieren effectiever getraind kunnen worden, waardoor de larynxheffing verbetert? Methode: Er is systematisch literatuuronderzoek gedaan, waarna de Chin Tuck Against Resistance (CTAR) in het Meander Medisch Centrum en bij Basalt Revalidatie is toegepast in de praktijk.

Conclusie: Uit literatuurstudie blijkt dat de CTAR de suprahyoidale spieren kan versterken bij zowel gezonden als patiënten met slikproblemen. De CTAR is mogelijk een goed alternatief voor de Shaker tijdens slikrevalidatie. In de praktijk wordt gezien dat veel patiënten met slikproblemen de CTAR beter en intensiever uitvoeren dan de Shaker.

In dit artikel worden de belangrijkste resultaten uit de literatuur beschreven en ervaring gedeeld.


1503 Weergaven
328 Downloads
Log in
Verslikken, hoesten en passageproblemen zijn veel voorkomende klachten bij dysfagie (NVKNO, 2017). Verslikken kan worden veroorzaakt door een verminderde larynxheffing (Logemann, 2000). De suprahyoidale spieren (de voorste buik van de m. digastricus, de m. mylohyoideus, de m. stylohyoideus en de m. geniohyoideus) zorgen ervoor dat de larynx heft en naar voren wordt getrokken tijdens het slikken (Logemann, 2000; De Bodt, Guns, D’hondt, Vanderwegen & Van Nuffelen, 2015). Hierdoor is de luchtweg afgesloten tijdens het slikken en wordt de bovenste slokdarmsfincter geopend (Logemann, 2000). Als de suprahyoidale spieren niet goed worden aangestuurd of verzwakt zijn, dan is de larynxheffing verminderd en kan de patiënt zich verslikken. Er zijn verschillende oorzaken voor een verminderde larynxheffing. Voorbeelden van oorzaken zijn een beroerte, oncologische problematiek, neurodegeneratieve aandoeningen en ouderdom (Logemann, 2000; De Bodt, Guns, D’hondt, Vanderwegen & Van Nuffelen, 2015). De Shaker is in de klinische praktijk een bekende slikrevalidatie oefening om de larynxheffing te trainen. Bij de Shaker wordt de patiënt geïnstrueerd om vanuit een liggende houding het hoofd te heffen en dit drie maal één minuut vol te houden. Daarna moet de patiënt nog dertig keer achter elkaar het hoofd heffen (Shaker et al., 1997).

In het Meander Medisch Centrum en bij Basalt Revalidatie is de ervaring dat de Shaker voor een deel van de slikrevalidatiepatiënten niet geschikt is. De Shaker wordt door veel patiënten als zwaar en onprettig ervaren (Easterling, Grande, Kern, Sears & Shaker, 2005). In het Meander Medisch Centrum en bij Basalt Revalidatie halen de meeste patiënten de aanbevolen intensiteit en frequentie van oefenen niet met de Shaker, omdat ze de oefening te zwaar vinden of nek- of schouderklachten ervaren door de oefening. Daarnaast is er voor de Shaker matige bewijskracht.

Om deze redenen is in de literatuur gezocht naar alternatieve slikrevalidatie oefeningen om de suprahyoidale spieren, en daarmee de larynxheffing, te trainen. De Chin Tuck Against Resistance (CTAR) is hierbij naar voren gekomen. In het Meander Medisch Centrum en bij Basalt Revalidatie is deze oefening toegepast. Hieronder volgt een samenvatting van de literatuur, gevolgd

Literatuurlijst

  1. De Bodt, M., Guns, C., D’hondt, M., Vanderwegen, J. & van Nuffelen, G. (2015). Dysfagie: handboek voor de klinische praktijk. Apeldoorn: Garant.
  2. Easterling, C., Grande, B., Kern, M., Sears, K. & Shaker R. (2005). Attaining and maintaining isometric and isokinetic goals of the Shaker exercise. Dysphagia, 20, 133–8.
  3. Gao, J. & Zhang, H. J. (2016). Effects of chin tuck against resistance exercise versus Shaker exercise on dysphagia and psychological state after cerebral infarction. European Journal of Physical Rehabilitation Medicine, 53, 426-432.
  4. Kilinç, H. E., Arslan, S. S., Demir, N. & Karaduman, A. (2020). The effects of different exercise trainings on suprahyoid muscle activation, tongue pressure force and dysphagia limit in healthy subjects. Dysphagia, 35, 717-724.
  5. Kim, H. H., & Park, J. S. (2019). Efficacy of modified chin tuck against resistance exercise using hand-free device for dysphagia in stroke survivors: A randomised controlled trail. Journal of Oral Rehabilitation, 46, 1042-1046.
  6. Logemann, J. A. (2000). Slikstoornissen: onderzoek en behandeling. Lisse: Swetz & Zeitlinger B.V.
  7. McCullough, G. H., Kamarunas, E., Mann, G. C., Schmidley, J. W., Robbins, J. A. & Crary, M. A. (2012). Effects of Mendelsohn Maneuver on measures of swallowing duration post-stroke. Topics in Stroke Rehabilitation, 19(3), 234–243.
  8. NVKNO. (2017). Richtlijn orofaryngeale dysfagie. NVKNO, Utrecht. – Park, J. S., An, D. H., Oh, D. H. & Chang, M. Y. (2018). Effect of Chin Tuck Against Resistance exercise on patients with dysphagia following stroke: A randomized pilot study. NeuroRehabilitation, 42, 191-197.
  9. Shaker, R., Kern, M., Bardan, E., Taylor, A., Stewart, E. T., Hoffmann, R. G., Arndorfer, R. C., Hofmann, C. & Bonnevier, J. (1997). Augmentation of deglutitive upper esophageal sphincter opening in the elderly by exercise. American Journal of Physiology, 272, G1518-22.
  10. Sze, W. P., Yoon, W. L., Escoffier, N. & Liow, S. J. R. (2016). Evaluating the training effects of two swallowing rehabilitation therapies using Surface Electromyography – Chin Tuck Against Resistance (CTAR) Exercise and the Shaker Exercise. Dysphagia, 31,195-205.
  11. Yoon, W. L., Khoo, J. K. P. & Liow, S. J. R. (2014). Chin Tuck Against Resistance (CTAR): New Method for Enhancing Suprahyoid Muscle Activity Using a Shaker-type Exercise. Dysphagia, 29, 243– 248.