Afasiebehandeling, bedrijfseconomisch bekeken

Afasiebehandeling in de eerstelijnspraktijk; logopedische zorg vanuit bedrijfseconomisch perspectief bekeken
6 mei 2022
Helene Rompen, Lianne Remijn, Lizet van Ewijk
Piotr Swat_shutterstock_1303080022
Volume 93, Issue 2

Samenvatting

Om personen met afasie (PMA) kwalitatief goed te behandelen moet de logopedist actuele kennis, onderzoeks-en behandelmateriaal hebben en de mogelijkheid om de cliënt intensief te behandelen. De vraag is of dit vanuit bedrijfsmatig perspectief in de eerstelijnsprak­tijk haalbaar is. In dit onderzoek analyseren we, op basis van literatuur en een enquête onder eerstelijnslogopedisten (n=119), bij hoeveel behandelingen op jaarbasis afasiebehandeling rendabel is in de eerstelijn. Dit wordt ge­relateerd aan de kwaliteitseisen die aan de logopedische behandeling van PMA gesteld worden. Een bedrijfseconomische analyse aan de hand van het businessmodel Canvas laat zien dat bij meer dan 140 behandelingen per jaar de logo­pedische behandeling van PMA voor eerstelijnspraktijken rendabel wordt. Het aantal te genereren behandelingen en het daarbij horende tarief is daarmee nu in veel gevallen te laag om investeringen te kun­nen doen op het gebied van scholing en materiaal. Praktijken met weinig aanbod van PMA zouden zich, vanuit bedrijfseconomisch oogpunt, beter kunnen richten op stoornisgebieden waarmee grotere aantallen cliënten en behandelingen te behalen zijn. Een afname van logopedische praktijken voor PMA zou de zorg voor PMA minder toegankelijk maken. Samenwerking met afasieteams, of inzet van ‘blended care’ (een combinatie van online therapie en face-to-facelogopedie) kan mogelijk oplossingen bieden.

538 Weergaven
119 Downloads
  • Samenvatting
  • Deel 1: Canvas voor de eerste­lijnslogopediepraktijk op basis van bestaande gegevens
    • Klantsegment
    • Waardepropositie en klantrelatie
    • Kanalen, via welke kanalen krijgt het bedrijf contact met de klanten?
    • Kernactiviteiten, wat zijn de belang­rijkste bedrijfsactiviteiten?
    • Belangrijkste partners, met wie wordt er samengewerkt?
    • Kostenstructuur, welke kosten moeten er worden gemaakt?
    • Batenstructuur, waar komen de inkomsten vandaan
  • Deel 2: Onderzoek naar de ontbrekende informatie voor Canvas (Surveyonderzoek)
    • Methode
    • Dataverwerking
    • Resultaten
    • Wel of geen PMA onder behandeling?
  • Gecombineerde resultaten deel 1 en deel 2: maatschappelijk-eco­nomische haalbaarheid van afa­siebehandeling in de eerstelijn.
  • Discussie en Conclusie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Afasie is een gevolg van niet aangeboren hersenletsel (NAH). De incidentie van NAH in Nederland wordt geschat op 130.000 per jaar. Hiervan krijgen jaarlijks ongeveer 10.000 mensen te maken met afasie (Bastiaanse, 2011). De prevalentie van afasie in Nederland wordt geschat op ongeveer 30.000. In het algemeen wordt de logopedische behandeling van personen met afasie (PMA) in de acute fase gestart in de tweedelijns zorg, namelijk het ziekenhuis. Het grootste deel van de patiënten met een beroerte wordt vanuit het ziekenhuis rechtstreeks naar huis ontslagen (ongeveer 60%). Gezien de huidige ontwikkelingen binnen de zorg, is de verwachting dat dit percentage de komende jaren zal toenemen. Uit een rapport van het Nivel (2016) blijkt inderdaad dat het aantal aanmeldingen van PMA bij logopedisten in de eerstelijn stijgt.

Logopedie is een breed vakgebied. Elk stoornisgebied vereist specifieke kennis en diagnostische materialen en behandelma­terialen. Concreet betekent dit dat logope­disten tijd, middelen en energie investeren in de stoornisgebieden die zij behande­len in hun praktijk. Verreweg de grootste groep afnemers van logopedische diag­nostiek en behandeling in de eerstelijn zijn kinderen in de leeftijdscategorie van 4 tot 12 jaar (Verberne, Van den Dool & Scher­mer, 2018). Gezien de noodzakelijke verde­ling van tijd en financiële middelen, rijst de vraag in hoeverre het bedrijfseconomisch haalbaar is voor eerstelijnspraktijken om (ook) PMA te behandelen.

De bedrijfsmatige kant van het zorgproces voor PMA in eerstelijnspraktijken is nog niet eerder onderzocht. Uit eer­der onderzoek blijkt dat logopedisten in hun bedrijfsvoering over het algemeen gespitst zijn op het borgen van de kwaliteit van de behandelingen, en de bedrijfseco­nomische aspecten veel minder in ogen­schouw nemen (Rompen, 2017). Mede

Literatuurlijst

  1. Bastiaanse, R. (2011). Afasie (1e druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
  2. Bastiaanse, R., & Satoer, D. D. (2015). Verkorte Token Test: Digitale versie. Rijksuniversiteit Groningen.
  3. Batenburg, R., & Hansen, J. (2016). De rol van de logopedie binnen de ouderenzorg in Nederland: Eindrapport. Utrecht: Nivel. Geraadpleegd op 20 april 2018, van https://nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport_logopedie_binnen_de_ouderenzorg_Nederland.pdf
  4. nl (z.d.). Loonkosten voor de werkgever. Geraadpleegd op 3 maart 2017, van https://www.berekenhet.nl/ondernemen/loonkosten-werkgever.html
  5. Berns, P. E. G., et al. (2015). Logopedische richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van afasie bij volwassenen’. Woerden: Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie.
  6. Bex, P., van der Poll, P., Bovens, F., Marinkovic, D., & Goo, F. (2011). Kostprijsonderzoek logopedie. Nieuwegein: SIRA Consulting. Geraadpleegd op 13 april 2016, van https://www.eldermans-geerts.nl/core/media/file/Sira_Eindrapportage_Kostprijsonderzoek_logopedie.pdf
  7. Boonen, L. H. H. M. & Schut, F. T. (2011). Preferred providers and the credible commitment problem in health insurance: first experiences with the implementation of managed competition in the Dutch health care system. Health Economics, Policy and Law, 6, 319-325. doi: 0.1017/S1744133110000320
  8. -Bowen, A., et al. (2012). Effectiveness of enhanced communication therapy in the first four months after stroke for aphasia and dysarthria: randomised controlled trial. British Medical Journal, 345(7868), [e4407]. https://doi.org/10.1136/bmj.e4407
  9. Breitenstein, C., et al., FCET2EC study group. (2017). Intensive speech and language therapy in patients with chronic aphasia after stroke: a randomised, open-label, blinded-endpoint, controlled trial in a health-care setting. Lancet (London, England), 389(10078), 1528–1538. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(17)30067-3
  10. Gupta Strategists, (2020). Kostenonderzoek paramedische zorg, Kostprijzen en betaalbaarheid van fysiotherapie, oefentherapie, logopedie, huidtherapie, ergotherapie en diëtetiek eindrapportage, Amsterdam, 12 maart 2020 Geraadpleegd op 10 juni 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/03/12/kostenonderzoek-paramedische-zorg
  11. Frietman, J., Roelofs, M., Braat, G., Jager, A., & Keppels, E. (2014). De toekomst van het beroep en de bacheloropleiding logopedie. Nijmegen: Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt. Geraadpleegd op 10 maart 2018, van http://www.kbanijmegen.nl/doc/pdf/OPLEIDINGSRAPPORTAGE-Logopedie-26092014.pdf
  12. Graetz, P., De Bleser, R., & Willmes, K. (1992). Akense Afasie Test. Nederlandse versie. Lisse: Swets test services.
  13. (z.d.) Nieuwe business models in de zorg en welzijn. Geraadpleegd op 10 januari 2018, van http://icsb-sub.holydev.nl/artikelen/nieuwe-business-models-in-de-zorg-en-welzijn/
  14. Kuiper, H. (2004). Methodisch handelen in de logopedie. Assen: Van Gorcum.
  15. Laska, A. C., Kahan T., Hellblom, A., Murray, V., & von Arbin, M.. (2011). A randomized controlled trial on very early speech and language therapy in acute stroke patients with aphasia. Cerebrovascular diseases extra, 1(1), 66–74. https://doi.org/10.1159/000329835
  16. Meulen, I. van der, Gelder-Houthuizen, J. van, Wiegers, J., Wielaert, S., & van de Sandt-Koenderman, M. (2008). Scenario Test. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
  17. Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatie (2019). Richtlijn Logopedische dossiervorming. Geraadpleegd op 6 augustus 2019, van https://www.nvlf.nl/paginas/openbaar/vakgebied/kwaliteit/kwaliteitsinstrumenten/procesmatige-richtlijnen
  18. Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie. (2018). Tarieven 2018. Geraadpleegd op 6 augustus 2018, van https://www.nvlf.nl/cms/showpage.aspx?id=5691
  19. Nederlandse Vereniging Afasie Therapeuten. (2012). NVAT Afasie Interventie Schema. Geraadpleegd op 10 november 2017, van https://www.afasienet.com/wp-content/uploads/NAIS_maart2015.pdf
  20. Nouwens, F., et al. (2017). Efficacy of early cognitive-linguistic treatment for aphasia due to stroke: A randomised controlled trial (Rotterdam Aphasia Therapy Study-3). European stroke journal, 2(2), 126–136. https://doi.org/10.1177/2396987317698327
  21. (2014, 12 maart). Monitor en beleidsbrief zorginkoop. Utrecht: NZa. Geraadpleegd op 16 maart 2017, van https://puc.overheid.nl/nza/doc/PUC_3170_22/1/
  22. (2015, 17 april). Zorgcontracten in kaart (Deel 1 – Contractering eerste lijn: reistijdenanalyse curatieve GGZ, eerstelijns verloskunde, fysiotherapie en logopedie). Geraadpleegd op 22 maart 2018, van https://puc.overheid.nl/nza/doc/PUC_3249_22/1/
  23. Osterwalder, A., Pigneur, Y., Oliveira, M. A. Y., & Ferreira, J. J. P. (2011). Business Model Generation: A handbook for visionaries, game changers and challengers. African Journal of Business Management, 5(7), 22-30.
  24. (z.d.).Hoe is de zorgverzekering in Nederland geregeld?. Geraadpleegd op 08 januari 2019 van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverzekering/zorgverzekeringsstelsel-in-nederland
  25. Rompen, H. (2017). Balanced negotiation? Monopsony and negotiation power in the Dutch speech and language pathologists healthcare market. (Unpublished MSc-thesis). Faculteit Beleid en Management Gezondheidszorg, Erasmus Universiteit, Rotterdam.
  26. Studierichtingsoverleg Logopedie (SRO-L). (2017). Opleidingsprofiel Bachelor Logopedie Nederland. Geraadpleegd op 17 april 2018 van https://www.vereniginghogescholen.nl/system/profiles/documents/000/000/209/original/logopedie.opl.prof.2017.pdf?1485867917
  27. Statline (z.d.). Jaarmutatie consumentenprijsindex; vanaf 1963. Geraadpleegd op 8 maart 2018, van https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/70936ned/table?ts=1520769736646
  28. Verberne, L., Leemrijse, C., & Verheij, R. (2017, oktober). Zorg door de logopedist: Jaarcijfers 2016. Utrecht: Nivel. Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://nivel.nl/sites/default/files/bestanden/jaarrapport_logopedie_2016.pdf
  29. Verberne, L., Swinkels, I., & Veenhof, C. (2014). Logopedische zorg in kaart gebracht, jaarcijfers 2012 en trendcijfers 2008-2012. Utrecht: Nivel. Geraadpleegd op 12 april 2018, van https://nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport-logopedische-zorg-in-kaart-gebracht-2008-2012.pdf
  30. Verberne, L., Van den Dool, J., Schermer, T. (2018). Zorg door de logopedist in de eerste lijn Jaarcijfers 2018 en trendcijfers 2016-2018. Utrecht: Nivel. Geraadpleegd op 20 juni 2020, van https://nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1003598.pdf
  31. Visch-Brink, E., Vandenborre, D., De Smet, H. J., & Mariën, P. (2014). Comprehensive Aphasia Test – Nederlandse bewerking (CAT-NL). Amsterdam: Pearson.
  32. info. (2018, 15 november). Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018 VTV-2018. Bilthoven: RIVM. Geraadpleegd op 8 december 2018, van http://www.vtv2018.nl/sites/default/files/2017-05/Factsheet_VTV%202018_mei%202017.pdf