Schrijfsnelheid bij jongeren met en zonder dyslexie in Vlaanderen
11 september 2015
Johan Simons, Thaïs Dolferus
131348256652230881
Volume 87, Issue 9

Samenvatting

Schrijfsnelheid is mogelijk een goede bijkomende parameter om onderscheid te maken tussen jongeren met en zonder dyslexie. Dit werd nagegaan bij een groep van 15-tot 16-jarigen aan de hand van een voor Vlaanderen nieuw instrument: de Detailed Assessment of Speed of Handwriting (DASH). In totaal namen 582 leerlingen zonder dyslexie en 35 jongeren met dyslexie deel aan het onderzoek. Aan de hand van een Multivariate variantie analyse (MANOVA) werd de invloed van meerdere onafhankelijke variabelen (leeftijd, geslacht, dyslexieniet-dyslexie) op de testgegevens nagegaan. De groep jongeren met dyslexie presteerde op de verschillende items van de DASH significant minder snel dan de groep jongeren zonder dyslexie. De gevonden verschillen in resultaten tussen jongens en meisjes duiden mogelijk op een grotere nauwkeurigheid van werken bij meisjes.

Kernwoorden:

424 Weergaven
0 Downloads
  • Samenvatting
  • Methode
    • Deelnemers
    • Meetmethode
    • Procedure
    • Statistische procedure
  • Resultaten
  • Discussie
  • Conclusie
  • Literatuurlijst
  • Over de auteur
Log in
Om het schrijven te definiëren wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende niveaus die bij het schrijven van toepassing zijn, zoals het lagere anatomische niveau, dit wil zeggen de motoriek van de vingers, de pols en de arm, en een hoger cognitief niveau waarmee de vorm van de letters en de grootte van het schrift gestuurd wordt (Thomassen, Van Galen, & De Klerk, 1985; Litière, 2002; Rosenblum, Weiss & Parush, 2003). Zowel Graham, Berninger, Weitrauch en Schafer (1998) als Tseng en Chow (2000) drukken schrijfvaardigheid uit in termen van leesbaarheid en/of van snelheid. In dit onderzoek wordt de focus gelegd op slechts één motorisch aspect namelijk de schrijfsnelheid en niet de pengreep en dit los van schrijffouten en leesbaarheid.

Er zijn heel wat methoden in omloop in Vlaanderen om de schrijfsnelheid te onderzoeken zoals de Beknopte beoordelingsmethode voor kinderhandschriften (BHK) (Hamstra-Bletz, De Bie & Den Brinker, 1987), de Systematische opsporing van schrijfmotorische problemen (SOS-2-VL) (Van Waelvelde, De Mey, & Smits-Engelsman, 2008), en de Vlaamse schrijfsnelheidstest (Vanderheyden, 2003). Daarnaast bestaan er ook Engelstalige tests, zoals The Minnesota Handwriting Assessment (Reisman, 1999), The Evaluation Tool of Children’s Handwriting (ETCH) (Amundson, 2000), The Test of Handwriting Skills (THS) (Gardner,1998), The Handwriting Speed Test (Wallen, Bonney, & Lennox, 1996) en The Detailed Assessment of Speed of Handwriting (DASH) (Barnett, Henderson, Scheib, & Schultz, 2007), maar allemaal hebben ze heel wat beperkingen. Meestal wordt er gevraagd een standaardtekst over te schrijven gedurende een bepaalde tijd. Het kan dan gaan over het kopiëren van een tekst, wat neerkomt op het overschrijven van enkele woorden zoals ‘cat and dog’ (Ziviani & Elkins, 1984) , of het overschrijven van een zin als: ‘The quick brown fox jumps over the lazy dog’ (Barnett, Henderson,

Literatuurlijst

  1. Alston, J. (1985). The handwriting of seven to nine year olds. Journal of special education, 12, (2), 68-72.
  2. Amundson, S.J. (2000). Evaluation Tool of Children’s Handwriting, Homer, AK, OT kids.
  3. Barnett, A., Henderson, S.E., Scheib, B., & Schulz, J. (2007). Detailed Assessment of Speed of Handwriting (DASH): Manual. Londen: Pearson.
  4. Beery, K.E., & Beery, N.A. (2004). The Beery-Buktenica developmental test of visual-motor integration (5th ed;). Minneapolis: NCS Pearson Inc.
  5. Berninger, V.W., & Graham, S. (1998). Language by hand: a synthesis of a decade of research on handwriting. Handwriting review, 12, 11-25.
  6. Boets, B., et al (2013). Intact but less accessible phonetic representations in adults with dyslexia. Science, 342 (6163), 1251-1254.
  7. Braams, T., & Smits, A. (2002) Eerder en efficiënter dyslexie screenen in het VO heeft grote voordelen over inclusief onderwijs, preteaching en een snelle screeningsmethodiek. Tijdschrift voor Remedial Teaching, 3, 4-9.
  8. Ceyssens, M. (2001). Mijn kind heeft dyslexie: gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners. Tielt: Lannoo.
  9. Cohen, M.R. (1997). Individual and sex differences in speed of handwriting among high school students. Perceptual and motor skills, 84, 1428-1430.
  10. Connelly, V., Campbell, S., MacLean, M., & Barnes, J. (2006); Contribution of lower-order letter and word fluency skills to written composition of college students with and without dyslexia. Development Neuropsychology, 29 (1): 175-196.
  11. Connelly, V., Dockrell, J. & Barnett, J.( 2005). The slow handwriting of undergraduate students constrains overall performance in exam essays. Educational psychology, 25 , (1): 99-107.
  12. Desoete, A., Andries C., & Ghesquière, P (Red) (2009). Leerproblemen evidence-based voorspellen, onderkennen en aanpakken. Bijdragen uit onderzoek. Leuven: Acco.
  13. Feder, K.P., & Majnemer, A. (2007). Handwriting development, competency and intervention. Review. Dev. Med child neurol. 49, 312-317.
  14. Ferrier, J., Home, J., & Singleton, C. (2013). Factors affecting the speed of free writing. Journal of Research in Special Educational Needs, 33, (1):66-78.
  15. Gardner, M. (1998). The test of handwriting skills: manual. Hydesville, CA, Psychological and Educational Publications. 1998.
  16. Graham, S., Berninger, V., Weintrauch, N., & Schafer, W. (1998). Development of handwriting speed and legibility in grade 1-9. The journal of Educational Research, 92, 42-52.
  17. Graham, S., Weintraub, N., Berninger, V., Schafer, W. (1998). Development of handwriting speed and legibility in grades 1-9. J. Educ. Res. 92, (1), 42-52.
  18. Hamstra-Bletz, L., & Blöte, A.W. (1990). Development of handwriting in primary school: a longitudinal study. Perceptual and Motor skills, 70, 759-770.
  19. Hamstra-Bletz, L., de Bie, H., & den Brinker, P.L. (1987). Beknopte beoordelingsmethode voor kinderhandschriften. Lisse: Swets & Zeitlinger.
  20. Hatcher, J., Snowling, M.J., & Griffiths, J.M. (2002). Cognitive assessment of dyslexic students in higher education. British Journal of educational Psychology, 72 : 119-133.
  21. Karlsdottir, R., & Stefansson, T. (2002). Problems in developing functional handwriting. Perceptual motor skills, 94, 623-662.
  22. Litière, M. (2002). Mijn kind leert schrijven: en hoe kan ik het helpen? Tielt: Lannoo.
  23. Maki, H.S., Voeten, M.J.M., Vauras, M.M.S., & Poskiparta, E.H. (2001). Predicting writing skill development with word recognition and preschool readiness skills. Read writ, 14, 643-672.
  24. Martlew, M. (1992,). Handwriting and spelling: dyslexic children’s abilities compared with children of the same chronological age and younger children of the same spelling level. British journal of educational psychology, 62, (3): 375-390.
  25. Montgomery, D. (2007). Spelling, handwriting and dyslexia: overcoming barriers to learning. New York: Routledge. (http://books.google.be)
  26. Overvelde, A., et al(2011). KNGF Evidence statement Motorische schrijfproblemen bij kinderen. Supplement bij het Nederlandse Tijdschrift voor Fysiotherapie, 121, 2.
  27. Reisman, J.E. (1999). Minnesota handwriting assessment. Los Angeles, Psychological Corporation.
  28. Rosenblum, S., Weiss, P.L., & Parush, S. (2003). Product and process evaluation of handwriting difficulties: a review. Educational Psychology Review, 15, (1): 41-81.
  29. Schoonen, R., et al(2003). First Language and Second Language Writing: The Role of Linguistic Knowledge, Speed of Processing, and Metacognitive Knowledge Language Learning, 53, 165-202. http://dare.uva.nl/document/146992.
  30. Simons, J. (1995). Writing and fine motor development; two different psychomotor aspects. Issues in special Education & Rehabilitation, 10 (1):41-46.
  31. Simons, J. (2014). Introductie tot de psychomotoriek. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
  32. Simons, J., & Probst, M. (2014). Reliability of the Detailed Assessment of Speed of Handwriting on Children. Pediatric Physical Therapy, 26, (3): 318-324.
  33. Sovik, N., & Arntzen, O. (1986). A comparative study of the writing/spelling performances of ‘normal’ dyslexic and dysgraphic children. European Journal of special needs education,1, (2): 85-101.
  34. Stichting Dyslexie Nederland (SDN) (2008). Diagnose en behandeling van dyslexie . Stichting Dyslexie Nederland (SDN).
  35. Swanson, H.L., & Ching-Ju, H. (2009). Reading disabilities in adults: A selective meta-analysis of the literature. Review of educational research, 79: 1362-1390.
  36. Thomassen, A., Van Galen, G., & De Klerk, L. (1985). Studies over de schrijfmotoriek: Theorie en toepassing in het onderwijs . Lisse: Swets en Zeitlinger.
  37. Tseng, M. H., & Chow, S. M. (2000). Perceptual-motor function of school-age children with slow handwriting speed. The American Journal of Occupational Therapy, 54, 83-88.
  38. Vanderheyden, V. (2003). Vlaamse schrijfsnelheidstest: evaluatie van de schrijfsnelheid. Herent: OSPOO.
  39. Vaughn, S., & Fuchs, L.S. (2003). Redefining learning disabilities as inadequate response to instruction: The promise and potential problems. Learning Disabilities research & practice, 18 , 137-146.
  40. Vlachos, F., & Bonoti, F. (2006). Handeness and writing performance. Perceptual motor skills, 98, (3): 815-824.
  41. Volman, M.J.M., van Schendel, B.M., & Jongmans, M.J. (2006)..Handwriting difficulties in primary school children: a search for underlying mechnisms. American Journal of Occupational Therapy, 60 , (4): 451-460.
  42. Wallen, M., Bonney, M., & Lennox, L. (1996). The handwriting speed test . Adelaide, Australia, Helois.
  43. Wann, J.P., & Jones, J.G. (1986). Space-time invariance in handwriting. Human Movement Science, 5 , (3): 275-296.
  44. Ziviani, J. (1984). Some elaborations on handwriting speed in 7 to 14 years olds. Perceptual and Motor skills, 58, (2): 535-539.
  45. Ziviani, J., & Elkins, J. (1984). An evaluation of handwriting performance. Educational review, 36 ,(3): 249-261.
  46. Ziviani, J., & Watson-Will, A. (1998). Writing speed and legibility of 7-14-year-old school students using modern cursive script Australian Occupational Therapy Journal , 45, (2): 59-64.