Afasie bij meertaligheid en anderstaligen: verstaan we elkaar?
We komen het allemaal wel eens tegen; je krijgt een verwijzing van iemand met een forse afasie en je ziet “taalbarrière” of “meertalig” staan. Dat wordt een uitdaging voor jou als moedertaalspreker van het Nederlands! Misschien heb je de luxe meerdere talen te beheersen, waarvan er dan toevallig één hetzelfde is als die van je patiënt, maar vaak is dat een utopie. Ook spreken steeds meer Nederlanders meer dan één taal. Twee- of meertalige afasie zal met de groeiende diversiteit in Nederland gebruikelijker worden. In de klinische praktijk kan deze meertaligheid uitdagingen met zich meebrengen.
Hoe werken mechanismen van afasie dan in zo’n meertalig brein? Welke diagnostische instrumenten en logopedische behandelingen zijn geschikt? De elfde editie van de Aphasia Clinics gaat over: Afasie bij meertaligheid en anderstaligen: verstaan we elkaar?
In de ochtend zullen we ons verdiepen in wat voor een impact meertaligheid kan hebben op personen met afasie (PMA). Een moedertaal wordt meestal op een andere manier verworven dan een tweede taal. Is een tweede taal dan op een andere manier in het brein gerepresenteerd dan de moedertaal of zijn ze toch op een zelfde manier in ons brein opgeslagen? In hoeverre heeft dit gevolgen voor de communicatie wanneer er sprake is van afasie?
Het premorbide taalvaardigheidsniveau is vaak moeilijk vast te stellen. In welke taal kan de therapie het beste gegeven worden? Hoe kan de behandeling verlopen bij PMA met één taal die niet tot het Nederlandse taalgebied behoort? Welke meertalige diagnostische instrumenten zijn beschikbaar? Saskia Mooijman zal een overzicht presenteren van de huidige stand van zaken in de onderzoeksliteratuur wat betreft diagnostiek, behandeling en herstel van meertalige personen met afasie. De bevindingen uit de literatuur zal zij illustreren met casussen uit haar eigen onderzoek.
Het behandelen van meertalige mensen met afasie is ook uitdagend. Ga je beide talen behandelen of richt je je op de meest of minst verstoorde taal? Monika Norvik zal beschrijven op welke manier meertaligheid geïntegreerd kan worden in de behandeling van PMA en onderbouwt dit met resultaten uit wetenschappelijk onderzoek.
Lore van Brussel en Stephanie Coppens zullen een door hun ontwikkelde anamnese vragenlijst bespreken. Deze kan gebruikt worden als uitgangspunt voor een adequate selectie van diagnostische instrumenten en behandelmateriaal voor meertalige PMA.
Het selecteren en interpreteren van diagnostische instrumenten bij een PMA met een sterk afwijkende culturele achtergrond is eveneens niet eenvoudig. De testresultaten kunnen sterk beïnvloed worden door factoren zoals de moedertaal, opleiding en cultuur. Sanne Franzen zal een inkijkje geven in de werkwijze van de polikliniek voor migranten van het Alzheimercentrum Erasmus MC met betrekking tot het diagnosticeren van dementie bij mensen met Nederlands niet als moedertaal. Zij hebben voor dit doeleinde een nieuwe benoemtest ontwikkeld: de Naming Asessment in Multicultural Europe (NAME).
Na de lunchpauze zullen we verder gaan met een discussie over de bovenstaande knelpunten: het omgaan met meertaligheid bij afasie en de knelpunten waar je tegenaan loopt als je als logopedist niet dezelfde taal spreekt als degene die je behandelt. In ons panel zitten Homeyra Saiid van de Vereniging voor Meertalige logopedie en Najoua Lazaar, onderzoekend socioloog en tolk van de migrantenpoli in het Erasmus MC.
Niet alleen het spreken van een andere taal levert uitdagingen op, maar ook de communicatieve omgang in het kader van verschillende culturen. We sluiten de middag af met een inspirerende lezing van Marjan Mensinga van Pharos, een instituut dat gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen toegankelijk wil maken.
Details
Datum: donderdag 23 maart 2023
Tijd: 9.30 inloop, programma: 10.00-17.00 uur
Plaats: Rijndam Revalidatie, locatie Westersingel. Adres: Westersingel 300, Rotterdam.
Inschrijfkosten: €150,-, incl. lunch
Inschrijven en betalen via: www.aanmelder.nl/aphasiaclinics2023
Inschrijven tot 1 maart 2023
Accreditatie voor vijf punten wordt aangevraagd.
Programma Aphasia Clinics 23 maart 2023
Afasie bij meertaligheid en anderstaligen: verstaan we elkaar?
9.30 – 10.00 Inloop met koffie / thee
10.00 – 10.15 Opening
10.15 – 11.00 Meertaligheid en afasie: Huidige stand van zaken en klinische implicaties
Saskia Mooijman, Radboud Universiteit Nijmegen
11.00 – 12.00 Language intervention in multilingual speakers with aphasia
Monica Norvik, University of Oslo
12.00 – 13.15 lunch
13.15 – 13.45 Anamnesevragenlijst voor meertalige personen met afasie
Lore van Brussel, OLVZ Aalst & Stephanie Coppens, Hogeschool Gent
13.45 – 14.30 Het meten van taal in de multiculturele geheugenpolikliniek
Sanne Franzen, Alzheimercentrum Erasmus MC Rotterdam
14.30 – 15.00 Thee
15.00 – 16.10 Discussie
Homeyra Saiid, Stichting Meertalige Logopedie Nederland
Najoua Lazaar, Alzheimercentrum Erasmus MC Rotterdam
16.10 – 16.50 De rol van cultuur bij ziekte
Marjan Mensinga, Pharos
16.50 – 17.00 Afsluiting
